"ვარ ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის ბიზნესის სკოლის მკვლევარი, მოწვეული ლექტორი ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტში, შავის ზღვის საერთაშორისო უნივერსიტეტსა და კავკასიის უნივერსიტეტებში. დავიბადე 1989 წლის 10 აგვისტოს".

რამდენად დიდ პრობლემად შეიძლება იქცეს კადრების დენადობა ორგანიზაციისთვის?

რამდენად დიდ პრობლემად შეიძლება იქცეს კადრების დენადობა ორგანიზაციისთვის?

კადრების ცვლილება ერთი შეხედვით ბუნებრივი და უწყინარი პროცესია, თუმცა თუ მას ინტენსიური ხასიათი მიეცა, კადრების დენადობა შეიძლება დიდ პრობლეად იქცეს ორგანიზაციისთვის. დღევანდელ სამუშაო ბაზარზე, სადაც უამრავი სამუშაოს მაძიებელია, კომპანიებს უჭირთ სათანადო კადრების მოძიება, რაზეც მათ დიდი დროითი თუ ფულადი რესურსი სჭირდებათ. თუმცა, დანახარჯები გაცილებით დიდია, როდესაც დაქირავებული თანამშრომლები მხოლოდ დროის მცირედი პერიოდით რჩებიან ორგანიზაციაში და მალევე ტოვებენ მას. ასეთ შემთხვევაში ორგანიზაციას წარმოექმნება პირდაპირი და ირიბი, ანუ ცხადი და არაცხადი დანახარჯები.

ცხადი დანახარჯები დასაქმებულის წასვლის დღიდანვე ნათელია დამსაქმებლისათვის და ის ფულად ერთეულებში გამოიხატება, ასეთია მაგალითად: განცხადებების გაკეთება ახალი კადრების მოსაძიებლად, ახალი კარდების გადამზადების ხარჯები და სხვა. თუმცა, უფრო მნიშვნელოვანია ირიბი დანახარჯები, რაც ერთი შეხედვით არ ჩანს და რაც უმეტესწილად დროითი დანახარჯის სახით გამოიხატება. არაცხადი დანახარჯებია:

  • ახალი თანამშრომლების მოსაძიებლად დახარჯული დრო;
  • ახალი თანამშრომლების გადასამზადებლად დახარჯული დრო;
  • ძველი თანამშრომლის პროდუქტიულობის შემცირება (კვლევების თანახმად, ადამიანი, რომელიც წასვლას გეგმავს ნაკლებად პროდუქტიულია და ის ნაყოფიერად საკუთარი სამუშაოს მხოლოდ 50-70%-ს ასრულებს);
  • ახალი თანამშრომლის მცირე პროდუქტიულობა (ახლად აყვანილი თანამშრომელი სამუშაოს სრულად ათვისებამდე ნაკლებად პროდუქტიულია);
  • სხვა თანამშრომლების პროდუქტიულობის შემცირება (როდესაც ერთი თანამშრომელი სამუშაო ადგილს ტოვებს, ხშირ შემთხვევაში დანარჩენი თანამშრომლები დროის დიდ ნაწილს აღნიშნული თანამშრომლის მიერ სამსახურიდან წასვლის მიზეზის დადგენას ანდომებენ, რაც მათ მწარმოებლურობას ამცირებს);

აღნიშნული დანახარჯები ერთი შეხედვით თვალსაჩინო არ არის, თუმცა თუ მათ მონეტარიზებას მოვახდენთ, საკმაოდ დიდ თანხობრივ დანაკარგთან გვექნება საქმე. კვლევების თანახმად, თანამშრომლის დაკარგვის საშუალო ღირებულება 1.5-2-ჯერ აღებული თანამშრომლის წლიური ხელფასის ტოლია. მაშასადამე, კადრების დენადობა საკმაოდ სერიოზული პრობლემაა და კომპანიები უნდა შეეცადონ მის თავიდან არიდებას.

და მაინც, რატომ მიდიან კადრები? ძველი ამერიკული ანდაზის თანახმად, ადამიანები ტოვებენ მენეჯერებს და არა სამუშაო ადგილებს, რაც ხშირ შემთხვევაში არის კიდეც სამსახურიდან წასვლის მიზეზი, თუმცა ყოველთვის არა. ასევე, ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული მიზეზი სამუშაო ადგილის ცვლილებისა ანაზღაურების ოდენობაა. თუმცა, თუ ადამიანი თავს კარგად გრძნობს არსებულ გარემოში, ის იშვიათად დათანხმდება სამუშაო ადგილის შეცვლაზე მცირედი დამატებითი თანხის სანაცვლოდ. ეკონომიკაში არსებობს თეორია, რომელიც ეფექტიანი ხელფასის თეორიის სახელითაა ცნობილი. აღნიშნული თეორიის თანახმად, დამსაქმებლისთვის უფრო ხელსაყრელია თუ დაქირავებულს საბაზრო (წონასწორულ) ხელფასზე მეტს გადაუხდის. ვინაიდან, უფრო მაღალი ხელფასის პირობებში, ადამიანების ჯანმრთელობა უმჯობესდება, ადამიანები უფრო მოტივირებულნი არიან უკეთ შეასრულონ დაკისრებული მოვალეობა, რადგან იციან, რომ სამუშაოს დაკარგვის შემთხვევაში, ასეთი მაღალანაზღაურებადი სამსახურის მოძებნა გაუჭირდებათ, მცირდება კადრების დენადობა და მაღალი ხელფასები მაღალ პროფესიონალებს იზიდავს, შესაბამისად ორგანიზაცია აღიჭურვება მაღალკვალიფიციური და მაღალმწარმოებლური კადრებით.   

გარდა ჩამოთვლილი, ყველაზე მეტად გავრცელებული მიზეზებისა, ადამიანებისთვის ასევე მნიშვნელოვანია საქმე, რომელსაც ისინი აკეთებენ. თუ საჭირო ხალხი მუშაობს საჭირო ადგილას, ანუ კონკრეტული ადამიანები საკუთარ სამსახურეობრივ ფუნქციას კარგად ირგებენ და სიამოვნებთ ის, რასაც ისინი აკეთებენ, მათ ნაკლებად გაუჩნდებათ სამსახურიდან წასვლის სურვილი. მაშასადამე, მნიშვნელოვანია მენეჯერმა სწორედ შეარჩიოს დაქვემდებარებულთა უნარები და ინტერესები მათთვის კონკრეტული მოვალეობების/დავალებების გადანაწილებამდე. მნიშვნელოვანია ასევე კარიერული ზრდის შესაძლებლობა და სამუშაო პირობები. კვლევებმა აჩვენა, რომ დასაქმებული ადამიანების ქცევები შეესაბამება მასლოუს იერარქიულ პირამიდას. მას შემდეგ, რაც დასაქმებულები თავს გრძნობენ „უსაფრთხოდ“, ანუ იღებენ ანაზღაურებას გაწეული შრომისთვის, მათ უჩნდებათ უფრო მაღალ საფეხურზე მყოფი მოთხოვნები, როგორიცაა საკუთარი უნარების მაქსიმალურად გამოვლენის შესაძლებლობა, განცდა იმისა, რომ გაფასებენ…

ჩამოთვლილი არამატერიალური ფაქტორები უფრო და უფრო მნიშვნელოვანი ხდება თანამედროვე მსოფლიოში. შესაბამისად, ყველაზე მეტად წარმატებულნი არიან ორგანიზაციები, რომლებიც გრძნობენ საკუთარ მისიას, პატივს სცემენ საკუთარ თანამშრომლებს და დებენ საკუთარ დროს, ენერგიასა და ფულს სასიამოვნო და მაღალპროფესიონალური გარემო-პირობების შექმნაში.

გააზიარე