მოგება წაგების გარეშე

ჯერ კიდევ მანამ, სანამ პანდემია ბაზრებს ნიადაგს შეურყევდა, Advent Capital-ის ტრეისი მეიტლენდი მზად იყო ქაოსისთვის. კარგ პერიოდებში მისი პორტფოლიო ბაზრის კვალდაკვალ მუშაობს, მაგრამ მძიმე დროს ის შტორმისგან თავშესაფრად იქცევა. 

სტანდარტული ოთხშაბათი დილაა არეულ-დარეულ და კოლაფსგამოვლილ Wall Street-ში, რომელიც კორონავირუსის აფეთქების შემდეგ ფეხზე წამოდგომას ცდილობს. 59 წლის ტრეისი მეიტლენდი თავის $9-მილიარდიან (აქტივებით) საინვესტიციო ფირმას იმეილებითა და Cisco-ს ვიდეოკონფერენციის ზარებით ამუშავებს. ამ დილას მისი ამოცანაა, თავი გაართვას სავაჭრო დღეს, რომელშიც Dow Jones-ის Industrial Average-ი 5%-ით დაბალ ნიშნულზე გაიხსნება, შემდეგ კიდევ უფრო მეტად დაეცემა, ვაჭრობის გაჩერებას გამოიწვევს, დაბოლოს, 20,000-ზე ქვემოთ დაიხურება პირველად ბოლო ორი წლის მანძილზე.

ჩვეულებრივ პერიოდებში მეიტლენდი დილის 8:30-ზე თავისი ფირმის, Advent Capital Management-ის, კვლევის შეკრებას უძღვება მანჰეტენის კუთხის ოფისიდან, რომელიც 57-ე ქუჩაზე მდებარეობს და Central Park-სა და Essex House-ზე ვრცელი, გაშლილი ხედებით იწონებს თავს. დღეს მეიტლენდი საუტჰემპტონში, თავისი დიდი სახლის კაბინეტში ზის და იქიდან იჭრება ნიუ-იორკის მუნიციპალურ რეგიონში მიმოფანტულ სახლებში, რათა მოვაჭრეებისა და პორტფოლიოს მენეჯერების ამბები მოიკითხოს, ახლომახლო კი მისი კანე-კორსო, კენია, და ორი ძველი ინგლისური ბულდოგი, ბეილი და ტაკერი, დათამაშობენ.

ვირუსის აფეთქებასთან ერთად, მეიტლენდის დაახლოებით 20 ინვესტორისგან დაკომპლექტებულმა გუნდმა თავისი პორპორტფოლიოს „ხანძრის სცენარის ანალიზს” მიმართა იმ კომპანიათა ძიებაში, რომელთაც აკლდათ ფულადი ბრუნვა, პანდემიით გამოწვეულ გაყიდვათა 10%-დან 60%-მდე ვარდნებს რომ გადარჩენოდნენ. მათ მალევე შეკვეცეს ჰოლდინგები ისეთ ავეჯით მოვაჭრეებში, როგორიც Restoration Hardware-ია, Guess-ში, კრუიზის გემების ოპერატორ Carnival-სა და Six Flags-ში, და, სანაცვლოდ, პოზიციები ტექნოლოგიასა და ჯანდაცვაში გაიძლიერეს.

18 მარტი ერთ- ერთი ყველაზე ცუდი დღე იყო ვაჭრობისთვის მზარდად უკონტროლო თვის მანძილზე – ვაჭრობაში გატარებული ერთი საათის შემდეგ, მეიტლენდი საკმარისად კომფორტულად გრძნობს თავს, ფილოსოფიური განწყობით რომ ილაპარაკოს დანაკარგების თაობაზე. “როცა ბაზარი ისეთია, როგორიც 2008-დან მოყოლებული გვქონდა, როცა აქციათა ფასები გამუდმებით იზრდება, ხალხი არ ფიქრობს თავდაცვის მექანიზმებზე, – ამბობს ეს ვეტერანი მოვაჭრე, რომელიც ნიუ- იორკის მკვიდრისთვის დამახასიათებელი სწრაფი, სასხვათაშორისო ტემპორიტმით ლაპარაკობს. – დაახლოებით იგივეა, სახლი რომ გქონდეს და ცუდი არაფერი ხდებოდეს ოცი წლის მანძილზე და შენც, შესაბამისად, შეეშვა დაზღვევის ყიდვას“.

მარტის დაბალი მაჩვენებლების პირობებში, Advent-ის ყველაზე მსხვილი ფონდები 14%-დან 20%-მდე დაეცა, ვინაიდან ისინი კონვერტირებად ობლიგაციებში სპეციალიზდებიან – ფიქსირებული შემოსავლისა და სააქციო ფასიანი ქაღალდების ჰიბრიდში, რომელიც, როგორც ჩანს, ზოგ სადაზღვევო ინვესტორს დაავიწყდა. მართალია, საზეიმოდ არაა საქმე, მაგრამ დანაკარგები გაცილებით ნაკლებ თავის ტკივილს წარმოადგენს, ვიდრე S&P 500 Index-ის 30%-იანი ზარალი, მით უფრო, რომ მეიტლენდის კონვერტირებად თამასუქებზე ორიენტირებულ ზოგიერთ ჰეჯ-ფონდს, რეალურად, 8%-10%-იანი მოგება ჰქონდა. ეს ტიპური შედეგია. 1990-იანების შუა პერიოდიდან მოყოლებული, მისი ორი ყველაზე მსხვილი სტრატეგიის ($4 მილიარდი აქტივების სახით), Advent Balanced Convertible-ისა და Advent Defensive Convertible-ის, უკუგებამ, საკომისიოების გამოკლებით, თითქმის იმდენივე შეადგინა, რამდენიც S&P 500 Index-ის ფონდისამ, თანაც – ნაკლები რისკით.

ჩვეულებრივი ობლიგაციის მსგავსად, კონვერტირებადი ობლიგაციები კუპონებით გადაიხდება და მათი სრული ანაზღაურება ე.წ. სიმწიფის დროს ხდება – როგორც წესი, ხუთ-შვიდ წელიწადში. თუ კონვერტირებადი ობლიგაციების გამცემი კომპანია მკვეთრ ზრდას აჩვენებს, მეიტლენდს აქვს ალტერნატივა, თავისი თამასუქები შესაბამისი კომპანიის აქციებად აქციოს იმ ფასად, რაც ობლიგაციების გაცემის მომენტში იქნა დადგენილი. ბუმის დროს კონვერტირებადი თამასუქები ოპციონებივით მუშაობს – იზრდება მათი ფასიცა და სააქციო ღირებულებაც. მაგრამ თუ ეკონომიკა დასუსტდება ან სრულ კრახს განიცდის, ინვესტორები კუპონის პროცენტის გადახდებიდან და ე.წ. ფიქსირებული სიმწიფის ღირებულებიდან ნახავენ სარგებელსა და უსაფრთხოებას. “ისინი ქამელეონებივით არიან, – ამბობს მეიტლენდი კონვერტირებადი ობლიგაციების შესახებ. – ერთ დღეს მწვანე ფერი აქვთ, მეორე დღეს – ლურჯი“.

პირველად როდი ხდება, Advent-ის კონვერტირებადი სტრატეგია გამოცდას რომ გადის. მეიტლენდის გუნდმა პორტფოლიოს “სახანძრო” განხილვა 11 სექტემბრის ტერაქტების დროსაც მოაწყო და 2008 წლის ფინანსური კრიზისის დროსაც. მეიტლენდი სწორედ ამ ხანძარსაწინააღმდეგო ოპერაციებს – მათ შორის, JDS Uniphase-ისა და DoubleClick-ის კონვერტირებად ობლიგაციებს – უმადლის, ავადგანთქმული დოტ-კომ კატასტროფები რომ აირიდა თავიდან. ორივე შემთხვევაში, Advent-ის ფონდებმა, რომლებიც ბაზრის მაჩვენებლებზე დაბლა დავარდა, უფრო სწრაფად შეძლო ფეხზე წამოდგომა.

“იდეა ისაა, რომ მოგება წაგების გარეშე უნდა შეძლო“, – ამბობს მეიტლენდი, რომელიც Advent- ის არსებობის 25 წელიწადში ალბათ პირველად ნახავს კონვერტირებადი ჰოლდინგის მარცხს. “ამჟამად, – შენიშნავს ხმამაღლა, – ჩვენს საგანგებო რეჟიმის პორტფოლიოში, უკუგება დაახლოებით 5%-ს შეადგენს იმ საგანგებოდ გაანალიზებული კომპანიებისთვის, რომელთაც სიმწიფემდე ოთხი წელი უკლიათ. ეს არაჩვეულებრივი გზაა, რომ ამ ბაზარში ითამაშო“.

ბრონქსში გაზრდილი მეიტლენდი Harlem Hospital-ის იმ ერთ- ერთი ქირურგის ვაჟია, რომელმაც დოქტორ მარტინ ლუთერ კინგ უმცროსს გაუკეთა ოპერაცია, როცა ეს უკანასკნელი მონტგომერის ავტობუსის ბოიკოტის შესახებ თავისი მონათხრობისთვის მიძღვნილ ავტოგრაფების გაცემის ღონისძიებაზე დაჭრეს. ოპერაციამ კინგის სიცოცხლე იხსნა, ხოლო მეიტლენდის მამა, ლეო, 125-ე ქუჩაზე მდებარე Harlem-ის Sydenham Hospital-ის თავმჯდომარე და პოპულარული ადამიანების, მათ რიცხვში, მაილზ დევისის, ექიმი გახდა.

1978 წელს მეიტლენდმა Columbia University- ში ჩააბარა, მაგრამ მედიცინის ნაცვლად (“არ მომწონდა სისხლი და დაავადებები“), ფინანსები ისწავლა, სწავლის დამთავრების შემდეგ Merrill Lynch-ში დაიწყო მუშაობა, მოგვიანებით კი ფირმის დეტროიტულ ოფისში გადაინაცვლა.

მის დიდ გარღვევას 1985-ში ჰქონდა ადგილი, როცა Merrill-მა ჰიბრიდული ნულოვანი კუპონის ობლიგაცია გამოიგონა, რისი კონვერტირებაც ნაღდ ფულშიც იყო შესაძლებელი და აქციებშიც და რასაც “ლიკვიდური უკუგების ოპციონური თამასუქები“ ან LYON-ები ერქვა. მათი გამცემებისთვის პროცენტი დაბეგვრადი შემოსავლიდან იქვითებოდა, მიუხედავად იმისა, რომ სიმწიფემდე ნაღდი ფულის გადახდა არ უწევდათ, ხოლო თუ ბაზრები ზრდას აჩვენებდა და ინვესტორები LYON-ებს აქციებში აკონვერტირებდნენ, ობლიგაციებისთვის გადახდა აღარასდროს იყო საჭირო. LYON-ები დიდი ჰიტი იყო Merrill-ისთვის, მეიტლენდი კი წამყვან მწარმოებლად იქცა და მათ ისეთ მსხვილ კლიენტებს მიჰყიდდა, როგორიც, მაგალითად, იმხანად Trust Company of the West-ში მომუშავე მილიარდერი ჰოვარდ მარკსი გახლდათ. “ჩემი გამოცდილებით, ფულს ისე აკეთებდი, რომ არ შეგეძლო მისი დაკარგვა“, – ამბობს მარკსი LYON-ების შესახებ.

რაღაც მომენტში, კერძოდ, 1987 წელს, მეიტლენდი დაბრუნდა Merrill-ის ნიუ- იორკის ოფისში და კონვერტირებად ობლიგაციათა გაყიდვების – ერთობ მშვიდი ადგილის – უფროსად იქცა ფირმაში. “მართალია, ფირმაში მრავალი წლის მანძილზე ყველაზე მოგებიანი განყოფილება ვიყავით, მაინც არ წარმოვადგენდით ცენტრალურ შოუს“, – ამბობს ის.

1995-ში მან თავისი ოპერაცია კომპანიისგან გამოაცალკევა, მას Advent-ი დაარქვა და ტურბულენტური ბაზრების დამშოშმინებლის რეპუტაციის შექმნას შეუდგა. მისი სტრატეგიების დიაპაზონი ე.წ. თავდაცვითი კონვერტირებადი ობლიგაციებით იწყება და უფრო რისკიანი, მაღალუკუგებიანი ობლიგაციებითა და ჰეჯ- ფონდებით სრულდება. თითოეულის წლიური უკუგება, ჩაშვების დღიდან მოყოლებული, 7%-8%-ს შეადგენს. მისი პატარა, საჯარო ბაზარზე მბრუნავი ფონდი, Advent Convertible-ი, ვერ მუშაობს კარგად – ნაწილობრივ, ვალის გამო: ფონდი 27%-იან ვარდნას აჩვენებს, 2019-ის მოგებებს შლის და 10%-იანი ფასდაკლებით იყიდება თავის აქტივთა წმინდა ნომინალური ღირებულების მიმართ.

მეიტლენდი, რომლის ქონება ახლა დაახლოებით $250 მილიონს შეადგენს, ჭორების გვერდებზეც მოხვედრილა, როგორც ყოფილი პრეზიდენტის, ობამას მხარდამჭერი Wall Street-ზე, თუმცა ლიბერალი ნამდვილად არ ეთქმის. ქუინსის კონგრესმენს, ალექსანდრია ოკასიო- კორტესს „ფინანსურ ბეცს” უწოდებს ამ უკანასკნელის თავდასხმების გამო Amazon- ზე. “წარმატებული ადამიანების დემონიზება სახელმწიფოს საუკეთესო ინტერესებში არ შედის“, – უკმეხად შენიშნავს.

ამჟამად მეიტლენდი ვალისგან თავისუფალი ტექნოლოგიისა და ჯანდაცვის კომპანიების კონვერტირებად ობლიგაციებზეა ფოკუსირებული. Advent-ის სოლიდურ ფსონთა შორის მასაჩუსეტსში დაფუძნებული Akamai Technologies-ია, რომელიც ვებ- და სტრიმინგ- ბიზნესებს cloud-ის ინფრასტუქტურას მიჰყიდის, და პლიზანტონში (კალიფორნია) დაფუძნებული ხელფასების პროვაიდერი Workday. და კიდევ Twitter-ი.

Akamai-ს cloud-ინფრასტრუქტურა, სახლიდან მომუშავე ადამიანების წყალობით, სარგებელს ვების გაზრდილი მოხმარებიდან ნახავს, თანაც მინიმალური ვალი აქვს დაკისრებული. “ბევრი ტექნოლოგიური კომპანიისთვის კონვერტირებადი ობლიგაციები უბრალოდ ბუღალტრულ ბალანსზე წარმოდგენილი ვალია“, – აღნიშნავს მეიტლენდი. Workday, შესაძლოა, კიდევ უფრო უსაფრთხო ფსონი იყოს. პროგრამული უზრუნველყოფის ამ ფირმას $1 მილიარდი აქვს წმინდა ნაღდი ფულის სახით და გასულ წელს შემოსავლის 30%-იანი ზრდა აჩვენა, რაც მას მართლაც უსაფრთხოების ბალიშად აქცევს პოტენციური ფინანსური პრობლემებისას თავის მცირე ბიზნესის მომხმარებლებისთვის. ბაზრის ბოლოდროინდელი ჩავარდნის ფონზე, მეიტლენდის ჰოლდინგებმა კონვერტაციის მნიშვნელოვანი პრემიუმები შეიძინა, ეს კი ნიშნავს, რომ მათ საფუძვლადმდებარე სააქციო კაპიტალი ბევრად იაფ ფასად იყიდება, ვიდრე თამასუქთა კონვერტაციის დათქმული ფასია.

Twitter-ის კონვერტირებადი ობლიგაცია, რომელიც 2018-ის ივნისში გამოიცა, სულ რაღაც 87 ცენტად ბრუნავს დოლარზე, მაგრამ, მეიტლენდის აზრით, რისკის ალბათობა მცირეა. “Twitter-ს ციხესიმაგრისებრი ბალანსი აქვს”, – ამბობს ის და არგუმენტად კომპანიის $3.8 მილიარდი მოჰყავს წმინდა ნაღდი ფულის სახით. Twitter-ის აქციების ფასი ამჟამინდელი $25-დან $57-მდე უნდა ავიდეს, მის კონვერტირებად ობლიგაციას გამოყენების აზრი რომ გაუჩნდეს.

“თუ დისციპლინირებული ხარ და შეგიძლია კრედიტის შეფასება, ეს რეალურ შესაძლებობებს ქმნის“, – აცხადებს მეიტლენდი.