"ვარ ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის ბიზნესის სკოლის, ტურიზმის მენეჯმენტის ცენტრის მკვლევარი. ვიკვლევ საქართველოს ტურისტულ შესაძლებლობებს და მსოფლიო პრაქტიკას ტურიზმში"

დიდი კინემატოგრაფია ტურიზმში

დიდი კინემატოგრაფია ტურიზმში

ტურიზმის ბაზარზე პოზიციონირებისა და ბრენდინგისთვის ქვეყნები აქტიურად მიმართავენ ტელევიზიასა და კინემატოგრაფიას. ფილმის გადაღების საშუალებით, ტურისტული ადგილის პოპულარიცაზიის ხელშეწყობა ერთ-ერთი ყველაზე მზარდი ტენდენციაა ტურიზმის მარკეტინგში.

აღნიშნული მიმართულების მზარდ ტენდენციად ჩამოყალიბება განაპირობა იმ უზარმაზარმა ეკონომიკურმა სარგებელმა, რაც შედეგად მოჰყვება ფილმის გამოშვებას ტურისტული აქტივობისა და შემოსავლების ზრდის თვალსაზრისით. საერთაშორისო ტურიზმის შედარებითი კვლევის ცენტრის (ITCI) სტატისტიკური მონაცემების მიხედვით, 2012 წელს 40 მილიონმა ტურისტმა სამოგზაუროდ აირჩია ის ქვეყანა, რომელიც ფილმის საშუალებით ნახა. მეტიც, ტურისტების 10% აცხადებს, რომ ფილმის ნახვა იყოერთადერთი ფაქტორი, რამაც მათი მოგზაურობის გადაწყვეტილებაზე იქონია ზეგავლენა.

სწორედ ეკონომიკურმა სარგებელმა უბიძგა ქვეყნის შესაბამის სახელმწიფო სტრუქტურებს სერიოზულად მოეკიდონ აღნიშნულ საქმიანობას. შესაბამისად,ტურიზმის მარკეტოლოგების საზრუნავი გახდა, თუ როგორწარმოაჩინონ კონკრეტული ტურისტული ადგილი ფილმის საშუალებით ისე, რომ ის მოგვიანებით გარდაიქმნას ტურისტულ ჯავშნებად.

ქვემოთ მოცემულია რამდენიმე წარმატებული მაგალითი,რომლის მიხედვითაც აშკარად ჩანს თუ როგორ მოახერხა ქვეყანამ ან ადგილმა ტურისტული აქტივობის მნიშვნელოვანი ზრდა, ფილმის საშუალებით:

 

ფილმის სახელწოდება

გადაღების ადგილი

ტურისტული აქტივობის ზრდა

Lost in Thailand

ტაილანდი

ჩინელი ვიზიტორების რაოდენობის 93%-იანი ზრდა

The Da Vinci Code

როსლინის ტაძარი, შოტლანდია

139,000 ვიზიტორი ესტუმრა ტაძარს ფილმის გამოშვების წელს

The Hunger Games

დუპონტის ეროვნული რეკრეაციული ტყე, ჩრდილოეთ კაროლინა

31%-იანი ტურისტული აქტივობის ზრდა 2012 წელს

The Office

სკრანტონი, პენსილვანია

3,500 ვიზიტორმა ისარგებლა ორგანიზებული ტურით, რომელიც ფილმის გადაღების ადგილს მოცავდა

The Walking Dead

გრანთვილი, ჯორჯია, აშშ.

3,600 ვიზიტორი ესტუმრა ამ ძალიან პატარა ქალაქს ფილმის გადაღების ადგილის მოსანახულებლად 2012 წელს

BraveHeart

ვალასის მონუმენტი, შოტლანდია

300%-იანი ვიზიტორთა რაოდენობის ზრდა ფილმის გამოშვების შემდეგ; 15 მილიონი ფუნტი ტურიზმიდან მიღებული შემოსავლების სახით შოტლანდიის ბიუჯეტში

The Lord of the Rings

ახალი ზელანდია

ტურიზმიდან მიღებული შემოსავლები გაორმაგდა, გახდა 6 მილიარდი, ფილმის გამოშვებიდან 5 წლის მანძილზე

Last of the Mohicans

ჩიმნი პარკი, სიდნეი

25%-იანი ზრდა ფილმის გამოშვების შემდეგ

Mission: Impossible 2

სიდნეის ეროვნული პარკი

200%-იანი ზრდა ფილმის გამოშვების შემდეგ

Four Weddings and a Funeral

სასტუმრო The Crown, ამერშამი, ინგლისი

სასტუმრო სრულად არის დაჯავშნილი მომდევნო 3 წლის ჩათვლით

Sense and Sensibility

სალთამის სასახლე, ინგლისი

39%-იანი ზრდა

Pride and Prejudice

ჩეშირის ლაიმ პარკი, ბრიტანეთი

150%-იანი ზრდა

Troy

ჩანაკალე, თურქეთი

73%-იანი ზრდა

Captain Corelli’s Mandolin

კეპალონია, საბერძნეთი

50%-იანი ზრდა

*წყარო: დესტინაციების წახალისება ფილმის საშუალებით: ემპირიული კვლევები. სიმონ ჰადსონი და ბრეტ რიჩი.

როგორც ზემოთ მოცემულ გრაფაში ვხედავთ, ახალ ზელანდიაში ტურისტული აქტივობის მკვეთრი ზრდა შესაძლებელი გახდა ტრილოგიის – ”ბეჭდების მბრძანებელის” ფილმის გადაღების შედეგად. ფილმის ასეთმა წარმატებამ განაპირობა სახელმწიფოს სტიმულირება, მასშტაბური მარკეტინგული კამპანიის წამოსაწყებად, რომელიც მიზნად ისახავდა ახალი ზელანდიის სახელის ”დედამიწის შუაგულთან” გაიგივებას. ამასთან, კამპანია მოიცავდა აქტივობას, რომელიც ქალაქების სპეციალური გაფორმების მეშვეობით ტურისტს შეუქმნიდა ფილმის ატმოსფეროს. შესაბამისად, ქვეყანა გაივსო ჰობიტის თემატური ნახატებითა და პოსტერებით. შედეგად კი მიიღეს ის, რომ ჰობიტონი გახდა ერთ-ერთი ყველაზე აქტიური ტურისტული მიზიდულობის საშუალება ახალი ზელანდიისთვის. მსგავსი რამ ხორციელდება სხვა ქვეყნებშიც. მაგალითად ბრიტანეთის ტურიზმის მარკეტინგულმა ორგანიზაციამ, Visit Britain-მა მოახდინა ”ჯეიმს ბონდის” ბოლო ფილმების ინტეგრირება თავიანთ ტურისტულ მარკეტინგულ სტრატეგიაში; ვირჯინიის შტატმა  ლინკოლნის შესახებ ფილმის გამოყენება  სცადა, ხოლო, ჩრდილოეთ კაროლინამ – შიმშილის თამაშების ტელესერიალის გამოყენება. ტურისტული ფილმების ასეთმა რენტაბელობამ, გააადვილა ინვესტიციების მოზიდვაც მსგავსი პროექტების განსახორციელებლად.

ხშირ შემთხვევაში, მარკეტოლოგებისთვის არც ისე ადვილია ადგილობრივი საზოგადოების დარწმუნება იმაში, რომ ქალაქის იერსახე უნდა გადაკეთდეს და მიუახლოვდეს ფილმის ვიზუალს. თუმცა, ციფრები, რომელიც ეკონომიკურ სარგებელში არწმუნებსსახელმწიფო ორგანოზებსა და ინდუსტრიებს, საქმეს აადვილებს. ტურისტული ადგილის გარდა, პოპულარიზაციის ობიექტი, ხშირ შემთხვევაში,  სასტუმროები, რესტორნები, ავიაკომპანიები და სხვა ტიპის კომპანიებიც ხდება, რომლებიც ტურიზმისა და მასპინძლობის სფეროში არიან ჩართულნი. შესაბამისად, ამ შესაძლებლობის გამოყენებაზე არც ისინი ამბობენ უარს.

დროთა განმავლობაში, ტურისტული ფილმები დაიხვეწა და გადავიდა ქვეყნის კონკრეტული ტურისტული პროფილის წარმოჩენაზე. ფილმის საშუალებით, მარკეტოლოგებმა და რეჟისორებმა ეფექტიანად მოახდინეს ქვეყნების პოზიციონირება მსოფლიო ტურისტულ ბაზარზე იმ მიმართულებებით, რაც ქვეყნის ინტერესებშია და რაც მათ კონკურენტულ უპირატესობას წარმოადგენს. ამაში ზემოთ მოცემულმა შედეგებმაც დაგვარწმუნეს. მოთხოვნის ზრდამ განაპირობა ის, რომ ტურისტულმა ფილმებმა გადაინაცვლეს დიდ კინემატოგრაფიაშიც. ამის ნათელ მაგალითად გამოდგება ვუდი ალენის ბოლოდროინდელინამუშევრები”შუაღამე პარიზში”, ”სიყვარულით რომს”და”ვიკი კრისტინა ბარსელონა”, რომლებმაც აღიარება სხვადასხვა პრესტიჟულ კინოფესტივალებზე მოიპოვეს. ფილმებში ეს ქალაქები წარმოჩენილნი არიან თავისუფალი, ბოჰემური და გიჟური ცხოვრების სტილის მოყვარულთა ”სამოთხედ”, რაც ძალიან  ვუდი ალენისეულია; მაგრამ, ეს ყველაფერი ხდება ქალაქის კულტურული და ბუნებრივი სანახაობების ფონზე, რაც კიდევ უფრო აძლიერებს ემოციურ კავშირს აღნიშნულ ქალაქებთან.

აღსანიშნავია, რომ ქვეყნებმადაიწყეს თანამშრომლობა ტურისტული ფილმების წარმოების მიზნით. ამ მხრივ გამოირჩევა რაიან მარფის ფილმი ”ჭამე, ილოცე, შეიყვარე”, რომელიც ელიზაბეტ ჟილბერტის ამავე სახელწოდების რომანის მიხედვით იქნა გადაღებული. ფილმში ნიუ იორკი წარმოცენილია, როგორც თანამედროვე ხელოვნებისსავანე;იტალია –რომითა და ნეპალით, როგორც გასტრონომიული ტურიზმის დანიშნულების ადგილი;ინდოეთი –დელითა და პატაუდით,როგორც მედიტაციური ტურიზმის ცენტრი, ხოლო ინდონეზია – ბალით, როგორც ულამაზესი საზღვაო-საკურორტო და ალტერნატიული მედიცინის ტურისტული ადგილი.

მსოფლიო ტურისტულ ბაზარზე პოზიციონირების მიზნით საქართველოშიც დაიწყო ფილმების წარმოება, თუმცა ჯერ მცირე რაოდენობით და მასშტაბით. ამ მხრივ აღსანიშნავია ორი ქართულ-ლიტვური კოპროდუქციული ფილმი:”ღვინის გზა” და ”სიყვარული აქცენტით”. მათგან პირველ ფილმში საქართველოს კულტურული და ბუნებრივი ძეგლებია წარმოჩენილი; ხოლო, მეორე ფილმში – ქართველი ხალხის სტუმართმოყვარეობა და მეგობრულობა, ღვინისა და სიმღერის მიმართ სიყვარული, რაც საქართველოს ყველაზე ძლიერი და კონკურენტუნარიანი ნიშაა ტურიზმის კონტექსტში. სწორედ აღნიშნულმა ფილმებმა მოახდინეს ლიტველი ტურისტების ცნობიერების ამაღლება საქართველოს, როგორც ტურისტულად მიმზიდველი ქვეყნის შესახებ, რაც გამოიხატა ლიტველი ტურისტების რაოდენობის მკვეთრ ზრდაში.

დასასრულს, საქართველოს აქვს დიდი პოტენციალი გამოიყენოს ფილმი მსოფლიო ტურისტულ ბაზარზე ეფექტიანად პოზიციონირებისთვის. ასევე, წაახალისოს და შეუქმნას პირობები საერთაშორისო გადამღებ ჯგუფებს, აწარმოონ ფილმის გადაღება საქართველოს ტურისტულ ადგილებზე. ამ მხრივ სამუშაო ბევრია, და, ვიმედოვნებ, აღნიშნული მიმართულების განვითარება გათვალისწინებული იქნება საქართველოს ტურიზმის სტრატეგიაში. 

გააზიარე