კრეატიული ინდუსტრიის ვეტერანებისათვის, სანდრო ციცქიშვილისა და გიორგი ტაბატაძისათვის ახალი სარეკლამო სააგენტოს, Supermarket-ის დაფუძნება მხოლოდ მორიგი კარიერული ნაბიჯი არაა — ეს პასუხია სისტემაზე, რომელიც ახალ სუნთქვას საჭიროებს. თანადამფუძნებლებთან, ეკა ყიფიანთან და ვასკა ჩუბინიძესთან ერთად, მათ სააგენტოს ისეთი მოდელი შექმნეს, რომელიც შემოქმედებით ჯაჭვში ჩართული თითოეული რგოლის საჭიროებებს ითვალისწინებს.
სანდროს და გიორგის სუპერმარკეტში ვხვდები და ჩვენი საუბარიც იდეების წარმოსახვით დახლებს შორის მიმდინარეობს. სინამდვილეში D-block-ში ვართ, ქალაქის შუაგულში განლაგებულ საერთო სამუშაო სივრცეში — ახალი სააგენტო სუპერმარკეტი სწორედ აქედან ფუნქციონირებს და რაკი აქ განლაგებულ კომპანიებს შორის ფიზიკური ზღვარი მხოლოდ პირობითია, იმის თქმაც რთულია, როდის ხარ ან არ ხარ სუპერმარკეტში. სანდრო და გიორგი გონებით ნამდვილად მათ მიერვე შექმნილ სივრცეში არიან: ცდილობენ, გარემოს მომხმარებლის თვალით შეხედონ, ფიქრობენ, სწორად არის თუ არა განლაგებული რიგები, განიხილავენ პროდუქტების შეფუთვას და ადგენენ გუნდებს, რომლებიც აქაურობის ფუნქციონირებაზე აიღებენ პასუხისმგებლობას.
“სააგენტოზე ფიქრი ზოგადად ჩვენი, ყველას ცხოვრების ლაიტმოტივი იყო. ოთხივეს გვიმუშავია სააგენტოებში, რომელთაც როგორც დადებითი, ისე უარყოფითი ელემენტები ჰქონდათ და უსიამოვნო ნიუანსებთან შეჯახებისას გვიჩნდებოდა ვერსიები, როგორ შეიძლებოდა მათი გამოსწორება. სუპერმარკეტის შექმნისკენ გვიბიძგა იმან, რომ ჩვენს თავებში საბოლოოდ ჩამოყალიბდა ახალი მოდელი, რომელიც სრულიად ცვლის კრეატიული სააგენტოს ოპერაციებს, შემადგენლობასა და კონცეფციას”, — ასე აღწერს სანდრო ახალი კრეატიული სააგენტოს შექმნის წინაპირობას. ბუნებრივია, რომ სუპერმარკეტის თანადამფუძნებლებს, სანდრო ციცქიშვილს, გიორგი ტაბატაძეს, ვასკა ჩუბინიძესა და ეკა ყიფიანს ამ საკითხებზე ფიქრში უამრავი საათი (და პრინციპში, დღე და წელიც) აქვთ გატარებული. თითოეული მათგანი შემოქმედებითი სფეროს ანატომიას დეტალურად იცნობს — ფრილანსერებიც ყოფილან, კონსულტანტებიც, სააგენტოს წევრებიც და გუნდების ლიდერებიც. ამ ეტაპზე მეგობრობისა და თანამშრომლობის მრავალწლიანი ისტორიის გარდა, საერთო მისიაც აკავშირებთ — შექმნან სააგენტო ახალი ეპოქისათვის, სადაც კლიენტებიც და დასაქმებულებიც იმას იპოვიან, რაც სჭირდებათ.
შემოქმედებითმა ინდუსტრიამ როგორც საქართველოში, ისე მთელი მსოფლიოს მასშტაბით ბოლო რამდენიმე წელიწადში მნიშვნელოვანი ძვრები განიცადა. მუდმივად ცვალებადმა კონტექსტმა ტრადიციული იერარქიული მოდელები უსარგებლო და მოუქნელ სისტემებად აქცია, თუმცა იმის მზა რეცეპტი, თუ რა ცვლილებები უნდა განახორციელო, რომ თამაშში დარჩე — არ არსებობს. ამ კითხვაზე პასუხი თითოეულმა მოთამაშემ თავად უნდა იპოვოს.
“ბოლო წლებში კლასიკური სააგენტოები უამრავმა გამოცდილმა და ქმედითმა კადრმა დატოვა და მათ თავისუფალ ცურვაში გადაინაცვლეს”, — მიხსნის გიორგი ტაბატაძე. მისი თქმით, ფრილანსერული ცხოვრების დამსახურებით შემოქმედებითმა პროფესიონალებმა საკუთარ დროზე კონტროლი დაიბრუნეს და ფინანსური მდგომარეობაც გაიუმჯობესეს, თუმცა ამ მოდელის ნაკლოვანებებისათვისაც მოუწიათ თვალის გასწორება: “მთავარი ფაქტორი მარტოობაა. შემოქმედებით საქმიანობას იზოლაცია დიდად არ უხდება. ჩვენ ერთმანეთისათვის გამოცდილების, ცოდნისა და იდეების გაზიარებას ვართ მიჩვეულები და ინსპირაციაც ასე ჩნდება”, — განმარტავს გიორგი.
“აქამდე რასაც ვყიდდით, იყო იდეები, შემოქმედებითობა და ერთგვარი ვარაუდი, რომ ეს იდეები პოპულარული იქნება. ჩვენ შევცვალეთ ეს თვალთახედვა და ახლა უკვე ვყიდით კომერციულად წარმატებულ მიდგომებს”
სანდრო ციცქიშვილი
ფრილანსერები ისეთ სიტუაციაში აღმოჩნდნენ, სადაც მოსაბეზრებელი, მაგრამ აუცილებელი ლოგისტიკური საქმეების ტვირთი თავად მათ დააწვათ ზურგზე. “კი, შენ ხარ შენი თავის უფროსი და იმდენს გამოიმუშავებ, რამდენსაც გინდა, მაგრამ ზოგჯერ ქვეყნის ყველაზე დიდი პროექტები შენამდე ვერ მოდის, რადგან კლიენტებს სააგენტოებთან მუშაობა ურჩევნიათ”, — ამბობს სანდრო საკუთარ გამოცდილებაზე დაყრდნობით.
სუპერმარკეტმა ამ პრობლემას მარტივი და ელეგანტური გამოსავალი მოუძებნა: ახალი მოდელის მეშვეობით, შემოქმედებითი სფეროს პროფესიონალებს შეუძლიათ შეინარჩუნონ ფინანსური უპირატესობები და ამავდროულად დაიბრუნონ კოლაბორაციული გარემო, ადმინისტრაციული მხარდაჭერა და მსხვილ კლიენტებთან მუშაობის შესაძლებლობა. ეს ნიშნავს გამოსვლას არსებული წესრიგიდან, რომელიც დღემდე მხოლოდ ორ ვერსიას გულისხმობდა — სააგენტოში მუშაობა ან ფრილანსერობა. სუპერმარკეტის კონცეფცია “თავისუფალ ცურვაში” გასული კადრებისათვის ისეთი გარემოს შექმნას გულისხმობს, სადაც კოლაბორაციისა და დამოუკიდებლად მუშაობის სასურველ ბალანსს ისინი თავად დაადგენენ. როგორც დამფუძნებლები აღწერენ, ტრადიციული სამუშაო ძალის ნაცვლად, სუპერმარკეტი ერთგვარ კომუნას იკრებს, რომლის თითოეულ წევრსაც შესაძლებლობა ექნება, დიდ და შთამბეჭდავ პროექტებზე ფრილანსერული ცხოვრების სიკეთეებზე უარის თქმის გარეშე იმუშაოს.
სანდრო აღნიშნავს, რომ საქართველოს შემოქმედებით ინდუსტრიაში ბოლო წლების განმავლობაში შექმნილი მდგომარეობა არც კომპანიებისთვის არის სახარბიელო: “სააგენტოებიდან Senior კადრების გადინებამ გამოიწვია ამ სააგენტოების გაახალგაზრდავება და მიუხედავად იმისა, რომ ამას თავისი პლუსებიც აქვს, კლიენტებს ისეთ გუნდებთან მოუწიათ მუშაობა, რომელთაც შესაძლოა, მათი ბიზნესამოცანები სათანადოდ არ ესმოდეთ”.
ტალანტებისგან ტრადიციული სააგენტოების დაცლამ შექმნა სწორედ ის, რაც ციცქიშვილმა და მისმა პარტნიორებმა კრეატიულ ლანდშაფტში გამოუყენებელ შესაძლებლობად მიიჩნიეს. “დღევანდელი სააგენტოები ცოტა “მოდინოზავრო” ელემენტები არიან, არ მაქვს საუბარი მხოლოდ საქართველოზე. ძალიან ცნობილი საერთაშორისო ქსელების მოდელებიც კი მოძველდა. დღეს რეკლამა და მარკეტინგი რადიკალურად და დრამატულად არის შეცვლილი”, — ამბობს სანდრო დარწმუნებით.
დამფუძნებლებიდან ოთხივეს საკუთარ თავზე აქვს გამოცდილი როგორც სააგენტოში, ისე დამოუკიდებლად მუშაობის სასარგებლო მხარეები და ლიმიტები. კითხვაზე, კონკრეტულად როგორ დაკომპლექტდა სუპერმარკეტის შემქმნელი ოთხეული, გიორგი პასუხობს, რომ ეს ოთხი თანადამფუძნებელი შეგვიძლია ორად გავყოთ. გიორგი და ვასკა ბიზნესკონსულტაციისა და სტრატეგიის მიმართულებით მუშაობენ, სანდრო და ეკა კი ამ ქვეყნის ბაზარზე “საუკეთესო თუ არა, ცალსახად ერთ-ერთი საუკეთესო კრეატიული ტვინები არიან”.
სანდრო აღნიშნავს, რომ სუპერმარკეტის უნიკალური შეთავაზება სწორედ შემოქმედებითი აზროვნებისა და ბიზნესხედვის სინთეზზეა დაფუძნებული: “ერთი მხრივ, გვყავს ადამიანები, რომელთაც შეუძლიათ გაიგონ ამა თუ იმ კომპანიის სპეციფიკა და რეალური საჭიროებები და მეორე მხრივ, ჩვენთვის სახალისოა უკვე გამორკვეული პრობლემების კრეატიულად გადაჭრა”.
სახელი სუპერმარკეტი ბრეინშტორმინგის სესიის დროს გაჩნდა და მისი ავტორი ეკა ყიფიანია. დამფუძნებლები ზოგად სახელს ეძებდნენ, რომელიც რაიმე ტიპის კატეგორიას აღნიშნავს. სუპერმარკეტი, როგორც სიტყვა, სრულყოფილად ასახავს დამფუძნებლების ხედვას: ეს არის ადგილი, სადაც თაროებზე მხოლოდ რამდენიმე პროდუქტი კი არ დევს (დიდი კამპანია, საშუალო ზომის კამპანია, პოსტერი და “უბრალოდ ვიდეორგოლი”), არამედ ათასგვარი გამოსავალი როგორც გავრცელებული, ისე სპეციფიკური ბიზნესგამოწვევებისათვის. სახელი ნოსტალგიურ ელემენტსაც მოიცავს ყველა იმ ადამიანისათვის, ვინც საქართველოში პირველი სუპერმარკეტების გამოჩენას შეესწრო: “გახსოვთ, პირველად რა იგრძენით, როცა სუპერმარკეტში აღმოჩნდით?” — კითხულობს სანდრო.
სააგენტოებს გარიდებული გამოცდილი კადრებისთვის სტიმულის გაჩენის გარდა, სუპერმარკეტი კლიენტების იმედგაცრუებასაც უძებნის პასუხებს. “აქამდე რასაც ვყიდდით, იყო იდეები, შემოქმედებითობა და ერთგვარი ვარაუდი, რომ ეს იდეები პოპულარული იქნება. ჩვენ შევცვალეთ ეს თვალთახედვა და ახლა უკვე ვყიდით კომერციულად წარმატებულ მიდგომებს”, — ამბობს სანდრო. იმისთვის, რომ ინოვაცია სააგენტოს ახალი მოდელის თითოეულ ელემენტში ყოფილიყო ინტეგრირებული, დამფუძნებლებმა რამდენიმე მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილება მიიღეს.
პირველი მნიშვნელოვანი ცვლილება კლიენტებზე მორგებული კონკრეტული გუნდების შექმნაა. სხვადასხვა მიმართულების პროფესიონალებისგან დაკომპლექტებული ჯგუფი მუდმივად ამ ბრენდზე იქნება მიმაგრებული და მის განვითარებას განგრძობითად დააკვირდება. ეს მიდგომა კლიენტს განსაკუთრებულ კომფორტს სთავაზობს — მას არ მოუწევს ბრენდის ღირებულებებისა თუ სხვა მახასიათებლების რამდენჯერმე ახსნა სხვადასხვა ადამიანისთვის. შემოქმედებით კადრებს კი შესაძლებლობა ექნებათ, უფრო ღრმად შეისწავლონ კომპანიის ცხოვრებაზე მოქმედი შიდა თუ გარე ფაქტორები.
“რომ წარმოვიდგინოთ სააგენტოში მომუშავე ადამიანების ყოველდღიურობა: დილით მიდიხარ სამსახურში და საღამომდე შეიძლება ექვსი სხვადასხვა ბრენდის სხვადასხვა დავალებაზე ფიქრი მოგიწიოს, რაც რეალურ ბიზნესამოცანებზე ფიქრში ხელს გიშლის”, — აღწერს სანდრო. ერთ ან ორ კლიენტზე ფოკუსირების შესაძლებლობა ამ პირობებთან შედარებით ნამდვილი ფუფუნებაა.
მეორე მნიშვნელოვანი ცვლილება ექაუნთმენეჯერის პოზიციას უკავშირდება. ტრადიციულ სააგენტოში ექაუნთმენეჯერი უმეტესად ის ადამიანი იყო, რომელსაც კლიენტი ბრიფით მიმართავდა, შემდეგ კი ის პროექტის განხორციელებას უზრუნველყოფდა. სუპერმარკეტში ამ ფუნქციებს საკუთარ თავზე პროექტმენეჯერი აიღებს, ხოლო ექაუნთმენეჯერი პასუხისმგებელი ხდება კლიენტთან ხანგრძლივ ურთიერთობასა და სტრატეგიის აღსრულებაზე. განახლებული ფუნქციების მქონე ექაუნთმენეჯერი შესაძლოა კვირაში რამდენიმე დღის განმავლობაში კლიენტის ოფისიდან მუშაობდეს — მონაცემებს აანალიზებდეს და საკუთარ მიგნებებს ბრიფზე მომუშავე გუნდს უზიარებდეს. ამ მიდგომის მიზანია, შემოქმედებითი ნამუშევარი მუდმივად თანხვდენილი იყოს ბიზნესის მიზნებთან, განსაკუთრებით იმ პირობებში, როცა ბაზარი ელვის სისწრაფით იცვლება.
“ჩვენი საქმე მხოლოდ ბრენდის პარამეტრებზე ფიქრი არაა”, — ამბობს სანდრო, — “რატომ მოდის კლიენტი სააგენტოსთან? მას აქვს ბიზნესი და უნდა, რომ ეს ბიზნესი გახდეს უფრო დიდი, ამიტომ სიგიჟეა, რომ სააგენტო მას სწორედ ამ სერვისს არ სთავაზობდეს”.
ლეგიტიმური კითხვაა, როცა გუნდები კონკრეტულ პროექტებზე მომუშავე ფრილანსერებისაგან კომპლექტდება, როგორ შეიძლება კლიენტი დარწმუნებული იყოს, რომ ნამუშევარი სტაბილურად მაღალი ხარისხის იქნება?
ამ პრობლემას სუპერმარკეტი Board-ის, ანუ საბჭოს სისტემის შემოღებით ჭრის — ნაცვლად იერარქიული მოდელისა, ახალი სააგენტო ჰორიზონტალურ სტრუქტურას ქმნის ხარისხის კონტროლისა და პროცესების სრულყოფისათვის. სანამ რომელიმე იდეა კლიენტთან მოხვდება, ის ჯერ საბჭოს წინაშე გაჟღერდება, რომლის წევრებიც ყველა სხვა გუნდის კრეატიული დირექტორები არიან. მაშინაც კი, როცა რომელიმე კრეატიული დირექტორი კონკრეტულ პროექტზე არ მუშაობს, ის მაინც უზრუნველყოფს, რომ ნამუშევრის ხარისხი როგორც კლიენტის, ისე მათ სტანდარტებს აკმაყოფილებდეს. სისტემა გამოცდილი კადრებისგან ერთგვარ სუპერგუნდს ქმნის, რომელიც გარკვეულწილად ყველა ნამუშევარშია ჩართული.
ხარისხის კონტროლის გარდა, ფრილანსერებზე დაფუძნებული მოდელი კითხვებს აჩენს კონფიდენციალურობის დაცვისა და ინტერესთა კონფლიქტების შესახებ. ეს ის გამოწვევებია, რომელთაც ტრადიციული სააგენტოები კორპორაციული კულტურის მეშვეობით წყვეტენ. გიორგი ტაბატაძე ამბობს, რომ სირთულეების თავიდან ასარიდებლად მკაფიო გადაწყვეტილება მიიღეს: „თუ ‘სუპერმარკეტის’ პროექტებზე მუშაობ და წვდომა გაქვს კლიენტის მონაცემებთან, ეს ნიშნავს, რომ მის პირდაპირ კონკურენტთან ვერ იმუშავებ. ეს ასეა შემთხვევების აბსოლუტურ უმრავლესობაში”. მისივე თქმით, გამონაკლისი შესაძლოა, მხოლოდ ტექნიკური დავალებები იყოს, რომელთა შემსრულებლებსაც წვდომა არა აქვთ ამა თუ იმ კლიენტის სენსიტიურ ინფორმაციასთან. დამფუძნებლები დარწმუნებულები არიან, რომ ინტერესთა კონფლიქტის მართვასთან დაკავშირებით თანამიმდევრული მიდგომის დახმარებით სუპერმარკეტი კომპანიებს კონფიდენციალურობის იმავე სტანდარტს შესთავაზებს, რასაც ისინი ტრადიციული სააგენტოებისაგან ელიან.
მიუხედავად იმისა, რომ სუპერმარკეტი სულ რამდენიმე თვეა, რაც არსებობს, სააგენტოს ანგარიშზე უკვე არის წარმატებული პროექტი — ქალთა დღის კამპანია Zoommer-ისათვის. გარდა იმისა, რომ ეს სუპერმარკეტისათვის პირველი მასშტაბური პროექტი იყო, კამპანიის გაშვებას სხვა სირთულეებიც ახლდა თან, რომელთა შესახებაც გიორგი ტაბატაძე დაწვრილებით საუბრობს:
თუ კონკრეტულად ამ რეკლამაზე ვსაუბრობთ, მისი კონტექსტი მხოლოდ ქალთა დღე არ იყო. რეალური კონტექსტი იყო ის, რომ ამ რეკლამას სამთვიანი უძრაობის შემდეგ უნდა გაეხსნა სარეკლამო ველი. კიდევ ერთხელ დავრწმუნდით, რამდენად რთულია თანამედროვე სამყაროში კარგი კომუნიკაციის, განსაკუთრებით ბრენდ-კომუნიკაციის წარმოება, იმიტომ, რომ ათასგვარი კონტექსტი ერთდროულად არსებობს და ყველა კომპონენტი გასათვალისწინებელია. ამ ლაბირინთში გაძრომა და რაღაც სწორის პოვნა უფრო და უფრო რთული ხდება, ამიტომ როცა ვინმე ამას ახერხებს, მეტადაც ფასდება.
კამპანიის წარმატება ადასტურებს, რომ სუპერმარკეტის გათვლა, რომ მოქნილი გუნდები ტრადიციულ სტრუქტურებზე უკეთესად პასუხობენ ბაზრის ცვალებად და მრავალშრიან მოთხოვნებს, სწორი აღმოჩნდა. სანდრო დასძენს, რომ ეს მხოლოდ დასაწყისია და “ამ მოდელის მთელი უპირატესობა მაშინ გამოჩნდება, როცა თითოეული ასეთი პარტნიორობა დროს გაუძლებს”.
სუპერმარკეტის დამფუძნებლებისთვის ამ ეტაპზე პრიორიტეტი ოპერაციული გამართულობის უზრუნველყოფა და იმ “მანქანის” აწყობაა, რომელიც მოდელს სრული ძალით ფუნქციონირების შესაძლებლობას მისცემს. “ჩემთვის გამარჯვება იქნება, თუ არსებობის პირველ წელს დავინახავთ, რომ პროცესები შეუფერხებლად მიმდინარეობს და დამფუძნებელების მუდმივი ჩართულობა აღარ არის საჭირო”, — ამბობს გიორგი.
გარდა სუპერმარკეტის ბირთვის გამართულობისა, დამფუძნებლები გაფართოების სხვადასხვა შესაძლებლობასაც ხედავენ, რაც ტრადიციულ სააგენტოებთან არსებულ განსხვავებას კიდევ უფრო თვალსაჩინოდ აქცევს. “ამ ბიზნესს აქვს გაფართოების პოტენციალი, მაგალითად, e-commerce-ის მიმართულებით“, — აღნიშნავს სანდრო. — გვინდა იმ ეტაპამდე მივიდეთ, როცა შევძლებთ, რომ დამატებითი მიმართულებებიც გავაჩინოთ”.
სუპერმარკეტის დამფუძნებლები იმედოვნებენ, რომ მათი მოდელი არა მხოლოდ სააგენტოს წინსვლას უზრუნველყოფს, არამედ ქართულ შემოქმედებით ინდუსტრიასაც გამოაცოცხლებს, რომელიც პანდემიის ეფექტებისაგან ბოლომდე მაინც ვერ “გამოჯანმრთელდა”.
„ყველას გვახსოვს, როდის იყო საქართველოში ამ ინდუსტრიის ბუმი, როცა სააგენტო სააგენტოზე მიდიოდა კანში და იქ საოცარ შედეგებს აღწევდა. ბოლო წლებში ცოტა მონოტონური გახდა ქართული ბაზარი და ახალი სუნთქვა ნამდვილად საჭიროა”, — აღნიშნავს სანდრო.
გამოცდილი კადრების დასაქმებითა და წარმატების საზომი კონკრეტული ინდიკატორის შემოტანით, სუპერმარკეტი ცდილობს, ინდუსტრიაში კონკურენცია და ამბიცია დააბრუნოს.
ყველაზე მნიშვნელოვანი, რასაც სუპერმარკეტი აკეთებს, არც დასამახსოვრებელი კამპანიების განხორციელებაა და არც გამოცდილი კადრებისათვის თავისუფალი სამუშაო გარემოს შეთავაზება. მთავარი იმ პრეცედენტის შექმნაა, რომ შემოქმედებითობა ნამდვილად შეიძლება წარმატების ინსტრუმენტი იყოს როგორც კლიენტისათვის, ისე იმ ადამიანებისათვის, რომლებიც კრეატიულ ამოცანებს წყვეტენ. მაშინ, როცა კლიენტებიც და ამ ინდუსტრიაში დასაქმებული ადამიანებიც ასე შეეჩვივნენ ცარიელი თაროების ყურებას, ახალი სააგენტო ღიად ხსნის საკუთარ კარს; ზღურბლს მიღმა კი პროდუქტების თავბრუდამხვევი მრავალფეროვნებაა, ზუსტად ისე, როგორც — სუპერმარკეტში.
