ანგოლა OPEC-დან გადის | რა შეიცვლება ნავთობის გლობალურ ბაზარზე?

ანგოლა OPEC-დან გადის | რა შეიცვლება ნავთობის გლობალურ ბაზარზე?

ანგოლის მთავრობის მიერ გაკეთებული განცხადებით, ქვეყანა ნავთობის ექსპორტიორ სახელმწიფოთა ორგანიზაციას, OPEC-ს დატოვებს. აღნიშნული ინფორმაციის გავრცელების შემდეგ ნავთობის საერთაშორისო ფიუჩერსების ფასი ბაზარზე დაახლოებით 2%-ით დაეცა.

მიუხედავად იმისა, რომ OPEC-ი და OPEC+ ნედლის ნავთობის ფასების სტაბილიზაციას მხარს წარმოების შემცირებით უჭერენ, ორგანიზაციაში განხეთქილების საშიშროებამ ნავთობის გლობალურ ბაზარზე უარყოფითი გავლენა იქონია.

საინტერესოა, რომ ანგოლა არ გახლავთ ერთადერთი სახელმწიფო ორგანიზაციის არსებობის ისტორიაში, რომელმაც OPEC-ის დატოვება მოისურვა. OPEC-ის დატოვების გადაწყვეტილება სხვადასხვა დროს ეკვადორმა, ინდონეზიამ და კატარმა მიიღეს. ეკვადორი ორგანიზაციას 1973 წელს შეუერთდა, 1992 წელს კი მისი დატოვება გადაწყვიტა. 2007 წელს კვლავ შეუერთდა, თუმცა 2020 წელს საბოლოოდ დატოვა ის. კატარმა ორგანიზაცია 2019 წელს დატოვა, ინდონეზიამ კი – 2016 წელს. თუმცა ანგოლის გადაწყვეტილება მაინც აჩენს გარკვეულ კითხვებს.

ანგოლა OPEC-ს 2007 წელს შეუერთდა და ქვეყანა ყოველდღიურად 1.1 მილიონ ბარელ ნავთობს აწარმოებს. ნოემბერში ორგანიზაციის უკანასკნელ შეხვედრაზე ანგოლა OPEC-ის გადაწყვეტილებას წარმოების კვოტის შემცირებაზე აქტიურად აპროტესტებდა. მეტიც, ქვეყანას წარმოების გაზრდა დღეში 1.8 მილიონ ბარელამდე სურდა. ეს კი იმის დამსახურებაა, რომ 2023 წლის მარტში ქვეყანა 20 წლის განმავლობაში წარმოების ყველაზე დაბალ ნიშნულზე ჩამოვიდა.

ადგილობრივი მედიასააგენტოს მიერ გავრცელებული ინფორმაციით, ანგოლის მინერალური რესურსების, ნავთობისა და ბუნებრივი აირის მინისტრმა განაცხადა, რომ ანგოლა ორგანიზაციაში ყოფნით ვერანაირ სარგებელს ვერ იღებს, ამიტომ საკუთარი ინტერესების დასაცავად მისი დატოვება გადაწყვიტა.

„როდესაც იმყოფები ორგანიზაციაში და ჩვენი კონტრიბუცია, ჩვენი იდეები არანაირ გავლენას არ ახდენს, საუკეთესო გადაწყვეტილება – მისი დატოვებაა“, – განაცხადა მან.

თუმცა მთავარი კითხვა მაინც უცვლელი რჩება – რა გავლენას იქონიებს ანგოლის მიერ OPEC-დან გასვლა ნედლი ნავთობის გლობალურ ბაზარზე? საწყის ეტაპზე, გადაწყვეტილება სასიამოვნო სიახლე შესაძლოა აღმოჩნდეს ბაზრის ლიდერებისათვის. გარდა ამისა, OPEC+ -ში არსებულმა უთანხმოებამ შესაძლოა, ფასების სტაბილურობის შენარჩუნების სურვილსაც შეუქმნას საფრთხე. სანაცვლოდ, ნავთობის ფასების მკვეთრად შემცირებაც ნაკლებად სავარაუდოა. OPEC-ისა და OPEC+-ის ლიდერები, საუდის არაბეთი და რუსეთი კვლავ ორგანიზაციაში რჩებიან და ანგოლის წასვლით დატოვებულ სიცარიელეს მარტივად შეავსებენ.

ნავთობის ფასი ამჟამად ფართო მოთხოვნის დინამიკით შექმნილ დიაპაზონში მერყეობს. OPEC+-ის მიერ წარმოების კვოტის შემცირებამ კი გავლენა მხოლოდ შეზღუდული ხარისხითა და შეზღუდული დროით შეიძლება იქონიოს და ის ვერ იქნება გრძელვადიანი.

უფრო ზოგადად, ორგანიზაციიდან ანგოლის გასვლა გლობალურ ბაზარზე OPEC-ის წილს და, შესაბამისად, გავლენას ამცირებს. ორგანიზაციაში 13 წევრი სახელმწიფო რჩება, რომლებიც დღეში 27 მილიონ ბარელ ნავთობს აწარმოებენ. ენერგეტიკის საერთაშორისო სააგენტოს (IEA) უკანასკნელი ანგარიშის თანახმად, 2023 წელს ნავთობის მოპოვება დღეში საშუალოდ 101.7 მილიონ ბარელს შეადგენდა. შესაბამისად, გამოდის, რომ OPEC-ის წილი გლობალურ ბაზარზე 26.5%-მდე შემცირდება, რაც თავად ორგანიზაციის სიმტკიცეზე უარყოფით გავლენას მოახდენს.

ზუსტი პროგნოზის გაკეთება იმაზე, თუ რა გადაწყვეტილებას მიიღებს თავად OPEC-ი ან როგორ აისახება ანგოლის გასვლა სხვა ორგანიზაციებზე, ამ ეტაპზე რთულია. ანგოლის გადაწყვეტილების სისრულეში მოყვანის შემთხვევაში OPEC-ში 12 წევრი სახელმწიფო: ალჟირი, კონგო, გვინეა, გაბონი, ირანი, ერაყი, ქუვეითი, ლიბია, ნიგერია, საუდის არაბეთი, არაბთა გაერთიანებული საამიროები და ვენესუელა რჩებიან.