ზაზა მიქაძე მიიჩნევს, რომ თუ რაიმეს აკეთებ, აუცილებლად ინოვატორი უნდა იყო. თვლის, რომ კერძო სექტორში თავისი სიტყვა საკმაოდ ხმამაღლა თქვა, ახლა კი უფრო ფართო მასებისთვის მუშაობს საკანონმდებლო ორგანოში.
საკმაოდ მრავალფეროვანი პროფესიული ცხოვრება გაქვთ. რამდენჯერ შეცვალეთ თქვენი გადაწყვეტილება კარიერული თვალსაზრისით და რამ განაპირობა ასეთი მრავალფეროვნება?
პროფესიით ეკონომისტი ვარ, თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ეკონომიკის ფაკულტეტი დავამთავრე , მეორეული პროფესია უკვე იურიდიული განხრით მაქვს. ვსწავლობდი რუსეთში ინტელექტუალური საკუთრების მიმართულებით. 2000 წლის დასაწყისში ამერიკის შეერთებულ შტატებში ერთ-ერთ ძალიან ცნობილ იურიდიულ ფირმაში გავიარე პრაქტიკა ზემოხსენებული სპეციალიზაციით. დამერწმუნეთ, 90-იან წლების საქართველოში ძალიან დიდი სიახლე იყო საკუთრების იმ ფორმაზე საუბარიც კი, როგორიც იყო ინტელექტუალური საკუთრება, მაგრამ მე მოვახერხე და ძალიან მოკლე პერიოდში ჩემს პარტნიორებთან ერთად ჩვენი საქმიანობა არა მხოლოდ საქართველოს ტერიტორიაზე, არამედ ყოფილი საბჭოთა კავშირის სხვადასხვა რესპუბლიკაშიც გავავრცელე. 15-მდე ქვეყანაში ათასამდე კომპანიას ვემსახურებოდით. ფირმას „მიქაძე-გეგეჭკორი-თაქთაქიშვილი“ ერქვა. იურისტად დაახლოებით 13 წელიწადი ვიმუშავე. შემდეგ უკვე 2005 წელს ისე მოხდა, რომ იურიდიული კონსულტაციის გასაწევად „რაკია ჯგუფთან“ დავიწყე თანამშრომლობა და საბოლოოდ სწორედ ასე, ეტაპობრივად გადავინაცვლე კერძო სექტორში. მიუხედავად იმისა, რომ მცირე ბიზნესსაქმიანობას სხვადასხვა მიმართულებით 90-იან წლებშიც ვახორციელებდი, მაგალითად, მქონდა ხორცპროდუქტების საწარმო, რიტეილ ბიზნესი იყო ის მიმართულება, რომელმაც საბოლოოდ ჩამითრია და ჩემი, როგორც ბიზნესმენის, სახე შექმნა.
მოდი, უფრო დაწვრილებით მოგვიყევით „რაკია ჯგუფთან“ თქვენი თანამშრომლობისა და იმ პროექტების შესახებ, რომლებიც საქართველოში განახორციელეთ.
2005 წელს მე „რაკია ჯგუფის“ წარმომადგენელს, ხატერ მასაადს შევხვდი, რის შემდეგაც ამ კომპანიის ხელმძღვანელად დავინიშნე. აქედან დაიწყო ამ კომპანიის წარმატებული და ნაყოფიერი საქმიანობა საქართველოში. გეტყვით იმას, რომ ის პროექტები, რომლებიც „რაკია ჯგუფის“ მიერ არის განხორციელებული ან დაწყებული საქართველოში, უნიკალურია. თავისუფალი ინდუსტრიული ზონების კონცეფცია, რომელიც ფოთში შეიქმნა, პირადად ჩემი პროექტია, თუმცა, სამწუხაროდ, იმ დროს საკანონმდებლო ბაზა არ შეიქმნა ისეთი, რომ ინვესტორებს ინვესტიციების განხორციელებისა და ნაყოფიერი საქმიანობის საშუალება მისცემოდათ. ეს დამღუპველი იყო ქვეყნისთვის. მეორე პროექტი, რომელიც ასევე ინოვაციური იყო, გახლდათ ღრმაწყლოვანი პორტების მშენებლობა. 2006 წელს მე გამიჩნდა იდეა სატვირთო აეროპორტის მშენებლობისა, რის შედეგადაც ფოთი ეგრეთ წოდებული ჰაბი გახდებოდა. იმ დროს „რაკიას“ საკუთრებაში სამი ყველაზე დიდი აქტივი იყო მთელი ამიერკავკასიის მასშტაბით. როგორც ხედავთ, არც ეს დამცალდა. ჩვენ სპეციალურად გავხსენით ოფისი ინდოეთში. ასევე ყოველთვიურად დაახლოებით სამი პრეზენტაცია გვქონდა მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყანაში, ამერიკით დაწყებული, ინდოეთით დამთავრებული. ამ უკანასკნელიდან 25-მდე უდიდესი კომპანიის თანხმობა გვქონდა საქართველოში, კერძოდ, ფოთის ინდუსტრიულ ზონაში საწარმოების გახსნის შესახებ. თუმცა საბოლოოდ ისე მოხდა, რომ ვინც კი ჩვენს საკანონმდებლო ბაზას გაეცნო, არავინ ისურვა აქ ინვესტიციის განხორციელება.
თქვენი საქმიანობა მხოლოდ თავისუფალი ინდუსტრიული ზონების განვითარებით არ შემოიფარგლებოდა, როგორც ვიცი, თქვენი ხელმძღვანელობით გაიხსნა „თბილისი მოლი“ და შემოვიდა ისეთი ცნობილი ბრენდი, როგორიცაა „კარფური“.
თამამად შემიძლია განვაცხადო, რომ საქართველოში პირველი რიტეილ ბიზნესი ჩემი შექმნილია. რაც კი რაიმე სერიოზული და მასშტაბური ბრენდია საქართველოში, ჩემი შემოყვანილია, ასეთი 35-მდე ბრენდია, რომლებსაც დღევანდელი რიტეილ ბიზნესის დაახლოებით 80% უჭირავს. ავიღოთ, მაგალითისთვის, კარფური. მე პირადად ვაწარმოებდი მოლაპარაკებებს ამ კომპანიასთან და ჩემი ძალიან დიდი დამსახურებაა ის, რომ ასეთი მასშტაბური ბრენდი საქართველოთი დაინტერესდა. სიმართლე რომ გითხრათ, მათ საქართველოში შემოსვლა საერთოდ არ უნდოდათ და დიდი შრომა და მოლაპარაკებები დამჭირდა მათ გადასარწმუნებლად. დღეს კი იცით, ეს ბრენდი როგორი პოპულარობით სარგებლობს. როდესაც კომპანიაში დავინიშნე, სულ მარტოს, ყოველგვარი აქტივის გარეშე მიწევდა მუშაობა. მახსოვს, რამდენიმე წლის წინ ფინანსური დეკლარაციის შემოწმებისას აღმოვაჩინე, რომ პირველი ანაზღაურება „რაკია ჯგუფში“ 2008 წელს მქონდა აღებული, მიუხედავად იმისა, რომ ამ კომპანიაში 2006 წლიდან ვმუშაობდი. 2006 წელს სიტყვა „მოლიც“ კი უცხო იყო ქართველთა უმეტესობისთვის, ხოლო მას შემდეგ, რაც ფაქტობრივად ყველა უცხოური და ცნობილი ბრენდი შემოვიყვანე საქართველოში, ძალიან ბევრი შესაძლებლობა გაჩნდა ქვეყანაში. გული მწყდება იმაზე, რომ „რაკია ჯგუფმა“ ჩემთან ეგრეთ წოდებულ ომში, რომლის მიზეზი ჩემთვის დღემდე გაუგებარია, მილიონობით იზარალა და დღეს უკვე ისეთ მდგომარეობაშია, რომ კომპანიას თითქმის არც ერთი აქტივი აღარ დარჩა.
როგორც ამბობთ, რიტეილ ბიზნესში წარმატებით საქმიანობდით და განვითარების პერსპექტივასაც ხედავდით. თუ ასეა, რამ განაპირობა ამ ინდუსტრიიდან თქვენი წამოსვლა?
იცით, რაშია საქმე? მე ვფიქრობ, რომ ამ საქმიანობაში ჩემი თავი ამოვწურე. ყველაფერს თავისი დრო აქვს. მე ბიზნესმენის რანგში არაერთი სასარგებლო რამ გავაკეთე ქვეყნისთვის. არ არის გამორიცხული, რომ წლების შემდეგ დავუბრუნდე ბიზნესს, მაგრამ არასდროს ვინანებ ჩემს გადაწყვეტილებას პოლიტიკაში წასვლასთან, კერძოდ კი დეპუტატის რანგში საქმიანობასთან დაკავშირებით. რაც შეეხება ბიზნესს, მე ყოველთვის ერთი ძირითადი პრინციპით ვმოქმედებდი, რაც გულისხმობს, გააკეთო ის, რაც არ გაუკეთებია სხვას ანუ იყო ინოვატორი. ქართველ ბიზნესმენებს ერთი ნაკლი აქვთ, სიახლეს არასდროს სთავაზობენ მომხმარებელს და ბაზარს. მიმბაძველობა ძალიან აქტუალურია ჩვენთან. მე კი 25 წლის წინაც ასე ვფიქრობდი, ათი წლის წინაც და ახლაც. ისეთი ბიზნესი უნდა დაიწყო, რომელსაც ბაზარზე ანალოგი არა აქვს. თუ მაინცდამაინც ახალს ვერ აკეთებ, ისეთი ძველი უნდა გადაიღო, რომელიც საერთაშორისოდ აღიარებული და აპრობირებულია. მაგალითად, ჩემს შემთხვევაში, მე ინდუსტრიული ზონების შესახებ ინფორმაცია საერთოდ არ მქონდა ცხოვრების გარკვეულ ეტაპზე, მაგრამ ინტერნეტში წავაწყდი და იმდენად დამაინტერესა და ჩამითრია, რომ დღეები მაქვს გატარებული კომპიუტერთან ინფორმაციის მოძიებაში. გავეცანი წამყვან ინდუსტრიულ ზონებს, საუკეთესო მოდელი ამოვარჩიე და ვეცადე, ქართველებისთვისაც შემეთავაზებინა. საერთოდ ყოველთვის მომხმარებლების გადმოსახედიდან უნდა უყურო ბიზნესს და მათ პულსზე გედოს ხელი.
მიგაჩნიათ, რომ თქვენი საქმიანობა პარლამენტში სასარგებლო და საინტერესოა?
არაერთ საინტერესო და მნიშვნელოვან საკანონმდებლო ინიციატივაზე მიმუშავია და ახლაც ყველაზე დიდ აქცენტს, ასეა თუ ისე, მაინც თავისუფალი ინდუსტრიული ზონების განვითარებასა და მათ საკანონმდებლო უზრუნველყოფაზე ვაკეთებ, რაც ამ დრომდე ვერც ერთმა მთავრობამ თუ დეპუტატმა ვერ გააკეთა. ჯერ კიდევ 2007 წელს, როდესაც პარლამენტში ინდუსტრიული ზონების შესახებ კანონპროექტი შევიდა, ისიც ჩემი პროექტი იყო, თუმცა საბოლოოდ კანონი აბსოლუტურად სახეშეცვლილი მიიღეს და დაამტკიცეს. მე ადრეც და ახლაც ღრმად მწამს, რომ ქვეყნის განვითარების ერთადერთი გზა ინვესტიციებია. ახლა ინვესტიციები საქართველოში ნამდვილად არ შემოდის საკმარისი და სახარბიელო რაოდენობით. ცხადია, გარდა საკანონმდებლო უზრუნველყოფისა ისეთი ბუნებრივი ფაქტორიც მოქმედებს, როგორიც არის ქვეყნის ზომა, თუმცა პრობლემა მაინც კანონშია. მე საქართველოს, როგორც ჰაბს, ისე მოვიაზრებ. ჩვენ გვაქვს ორი ძალიან დიდი პლუსი, თავისუფალი ვაჭრობის შეთანხმებები ევროკავშირის ქვეყნებსა და ჩინეთთან და GSP ამერიკასთან. რა თქმა უნდა, ჩვენი პროდუქცია არაკონკურენტუნარიანია და კიდევ დიდხანს იქნება ასე, რადგან არანაირი ტექნოლოგიური წინსვლა და განვითარება ქვეყანაში არ არის. ამიტომ ჩვენ უცხოელი ინვესტორები უნდა მოვიზიდოთ, რათა მათ საქართველოში დაამზადონ თავიანთი პროდუქცია სწორედ იმ საგადასახადო შეღავათების გამო, რაც საქართველოშია დაწესებული. ჩემი პროექტი, არსებულისგან განსხვავებით, ქართულ მენტალიტეტსა და რეალობას იყო მორგებული.
ადვილია საქართველოში პოლიტიკოსობა? ალბათ ბიზნესში მიღებული გამოცდილება გარკვეულ როლს თამაშობს თქვენს ამჟამინდელ საქმიანობაში.
იცით, სიმართლე გითხრათ, მე პოლიტიკაში ძალიან აქტიური არ ვარ, იმიტომ რომ ჩემი ნიში მაქვს და სულ რამდენიმე მიმართულებაზე ვარ კონცენტრირებული და ამ მიმართულებებში არსებული ხარვეზების გამოსწორებაზე ვმუშაობ. გამოგიტყდებით, პოლიტიკაში გაცილებით რთულია საქმიანობა, ვიდრე ბიზნესში, რადგან პოლიტიკის შემთხვევაში შენი გადაწყვეტილებები ხალხზე და ფართო მასებზე ახდენს გავლენას, კერძო სექტორში კი მაინც ვიწრო სამიზნე ჯგუფია. მე მოვახერხე და ის გამოცდილება, რაც კერძო სექტორში ყოფნის დროს დამიგროვდა, სწორად მივმართე და ისევ ამ სექტორისა და ქვეყნის ეკონომიკის გაძლიერებისთვის გამოვიყენე. პოლიტიკა გაცილებით უფრო მეტად საპასუხისმგებლოა, აქ უფრო მეტად თავშეკავებული და გაწონასწორებული უნდა იყო. მე ვთვლი, რომ ჯერჯერობით ასეც არის ჩემს შემთხვევაში, თუმცა ინდუსტრიული ზონების განვითარების კანონს და მის კორექტირებას, ისე როგორც საჭიროა, ბოლომდე მივყვები. ტყუილად კი არ ვამბობ, რომ მე ინდუსტრიული ზონების განვითარებაში ვხედავ ქვეყნის გადარჩენის შანსს. ქვეყანას კარდინალური ცვლილებები სჭირდება.
