Forbes Georgia-ს მთავარი რედაქტორის, გუგა სულხანიშვილის ინტერვიუ საქართველოს მესამე პრეზიდენტთან, მიხეილ სააკაშვილთან. ჩაწერილია 2014 წლის ოქტომბრის ბოლოს.
სად ცხოვრობთ და საქმიანობთ ამჟამად?
ვცხოვრობ ძირითადად ნიუ-იორკში. ამ წლის პირველი სემესტრი ვიყავი ტაფტის უნივერსიტეტის ფლეტჩერის დიპლომატიისა და სამართლის სკოლაში, მოწვეული სახელმწიფო მოღვაწის სტატუსით. იქ რამდენიმე ლექცია ჩავატარე, მაგრამ ბევრს ვმოგზაურობდი და მაინცდამაინც ბევრი მუშაობა იქ მეც ვერ მოვახერხე, იმიტომ რომ უკრაინის რევოლუცია დაემთხვა და ძირითადად კიევში მიწევდა ყოფნა.
ახლა მაქვს შემოთავაზება ვაშინგტონში არსებული ლიდერების ახალი ინსტიტუტიდან, რომელიც ახლახან შეიქმნა. მათი ოფისი ჯორჯტაუნშია – ეს ვაშინგტონის ცენტრია. იქ მუშაობას ალბათ ნოემბრიდან დავიწყებ მუდმივ ხელფასზე. საინტერესო წინადადებაა: ეს ეხება ჩვენი რეგიონის პოლიტიკურ განვითარებას, ახალ კონტაქტებს იქაურ პოლიტიკოსებთან, რეფორმების პროექტებს. ასე რომ, ეს არის კონკრეტული სამუშაო ადგილი და შემოთავაზება. ამას გარდა ბევრს ვკითხულობ ლექციებს, იმიტომ რომ, ჯერ ერთი, საინტერესოა და, მეორე მხრივ, ეს არის ჩემი შემოსავლის ძირითადი წყარო.
ახლახან ორი დღით ჩასული ვიყავი ნიგერიის ყოფილ დედაქალაქ ლაგოსში, სადაც მთელი კონფერენცია მიეძღვნა ქართულ რეფორმებს და სადაც ასევე წავიკითხე ლექციები. ასევე ვიყავი ფრაიბურგის უნივერსიტეტში, სადაც მქონდა ძალიან დიდი და საინტერესო საჯარო ლექცია. ამერიკაში სხვადასხვა დროს გამოსვლები მქონდა ჯეიმსტაუნის ფონდის ჰადსონის ინსტიტუტში, ახლა გამოვდივარ ჰარვარდის კლუბის ორგანიზებულ ლექციებზე. ასე რომ, აი, ეს არის ახლა ჩემი საქმიანობა პროფესიული თვალსაზრისით.
9 წელი დიდი დროა იმისთვის, რომ საყოფაცხოვრებო საქმიანობას გადაეჩვიო: ამ პერიოდში, როგორც პრეზიდენტს, არ გიწევდათ საჭმლის კეთება, საყიდლებზე სიარული. ამ საქმეებს როგორ აგვარებთ?
მშვენივრად! ჯერ ერთი, მაინცდამაინც ამას არასოდეს ბოლომდე არ მოვწყვეტილვარ, იმიტომ რომ ყოველთვის ვცდილობდი, რომ შედარებით ნორმალური ცხოვრებით მეცხოვრა. თუმცა ეს, რა თქმა უნდა, ძნელია, როცა დაცვის თანამშრომლები და ბევრი თანაშემწე დაგყვება. მაგრამ ახლა ეს მხოლოდ სიამოვნებას მანიჭებს. ნიუ-იორკში მარტო ვცხოვრობ. ეს ნიშნავს იმას, რომ არავინ არ მეხმარება. ეს ნიშნავს იმას, რომ ჩვეულებრივად ყოველ დილას უნდა გავიტანო ნაგავი, ყოველდღე უნდა წავიდე საყიდლებზე, ხანდახან მე თვითონ გავაკეთო საჭმელი. ესეთი პატარა გრილის აპარატი დავდგი ჩემთან აივანზე და მშვენივრად გამომდის ხორცის და თევზის შეწვა. სტუმრებსაც ბევრს ვპატიჟებ ხოლმე, მათ შორის – ჩემს სტუდენტებსაც. ასე რომ, ამ მხრივ რაღაც განსაკუთრებული არ ხდება. ეს მნიშვნელოვანია, იმიტომ რომ რაღაც პერიოდში ყველა ადამიანმა, ვისაც რაღაც თანამდებობაზე უწევს მუშაობა, უნდა გაიაროს ეს სტაჟირება. ის ადამიანები, რომლებიც 20, 30, 40 წელი მართავენ ქვეყნებს და არც კი იციან, როგორ გამოიყურება ჩვეულებრივი ცხოვრება, ჩემში მხოლოდ სიბრალულს იწვევენ, იმიტომ რომ, თუ არ გაქვს ამასთან შეხება, ამის გარეშე არაფერი გამოდის.
ამიტომ, მე მგონი, ძალიან დროზე მომისწრო ამ, თუ შეიძლება ჩაითვალოს, ჩვეულებრივი ცხოვრებით სტაჟირებამ, სტაჟირებამ ჩვეულებრივ ცხოვრებაში.
საქართველოში მიმდინარე პოლიტიკურ მოვლენებს როგორ შეაფასებთ?
საქართველოს ჰქონდა უნიკალური შანსი 2012 წელს, მიუხედავად იმისა, რომ, რა თქმა უნდა, თვითონ ეს ჯგუფი, უფრო სწორად ივანიშვილი, რომელიც მოვიდა და მოიყვანა რაღაც ჯგუფი, ნამდვილად არ იყო პროგრესზე მიმართული.
პრაქტიკულად მთელ მსოფლიოში მიდის ბრძოლა რეგრესისა და პროგრესის ძალებს შორის. მთელ მსოფლიოში. ეს მარტო საქართველოში არ ხდება. და 2012 წელს, რა თქმა უნდა, საქართველოში გაიმარჯვა რეგრესის ძალამ. ეს საერთოდ არანაირ ეჭვს არ იწვევს. ისინი მოვიდნენ რეგრესის ლოზუნგებით ღიად. ფარულადაც კი არა. დაწყებული იმით, რომ ჩვენი შექმნილი ინსტიტუტები არ მოსწონდათ, დამთავრებული იმით, რომ აპირებდნენ შენობების დანგრევას. მაგრამ მთავარი პრობლემა ის არის, რომ ქვეყანაში დაიკარგა არა მხოლოდ ტემპი, არამედ დაიკარგა განწყობა, განწყობა და აი, ის დრაივი, რომელიც ნამდვილად არსებობდა! დრაივი პოლიტიკური კატეგორიებით არ იზომება.
ქვეყანაში 9 წლიდან 8 წელიწადი პოზიტიური საემიგრაციო ბალანსი იყო. ეს რას ნიშნავს: მეტი ადამიანი ბრუნდებოდა, ვიდრე მიდიოდა. ეს არის დრაივის უტყუარი ნიშანი. იმიტომ რომ ჩვენი ერთ სულ მოსახლეზე შემოსავალი არ განაპირობებდა ამ პროცესს. ეს განაპირობა განწყობამ, ეს განაპირობა მომავლის პერსპექტივის განცდამ, და, სამწუხაროდ, ეს არის დაკარგული. და ამის დაკარგვა ბევრად უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე ეკონომიკური პარამეტრები, რომლებიც უარესდება, ან დანაშაულის პარამეტრები.
ეს არის ოლიგარქის მცდელობა, რეალურად მოკლას პოლიტიკური პროცესი, ის ცდილობს დაუგდოს ფასი ქვეყანას, ამიტომაც არის, ისტერიულად რომ იმეორებს, რომ ქვეყანა არის ღატაკი, ღარიბი, უმნიშვნელო სოფელი. იმიტომ რომ მთელი მისი ცხოვრება ის აკეთებდა ორ რაღაცას: ყიდულობდა ფასდაგდებულ აქტივებს, იაფად იგდებდა ხელში და მეორე – მართავდა ოფშორიდან თავის საწარმოებს. ადამიანები არ იცვლებიან: ის დღესაც ოფშორიდან მართავს, ოღონდ ეს არ არის კაიმანის კუნძულების ოფშორი, ეს არის სოლოლაკის მთის ოფშორი. რას ნიშნავს ოფშორიდან მართვა? თვითონ არაფერზე აგებს პასუხს და ყველაფერს თვითონ განკარგავს, ეს არის ოფშორის პრინციპი და მეორე: ის ცდილობს, რომ ფასი დაუგდოს ქვეყანას, იმიტომ რომ ასე უფრო ადვილად შეუძლია ბოლომდე ხელში ჩაიგდოს. ამიტომაც არის, ასე რომ აკეთებს: რომ არ გვინდა ჩვენ მსოფლიო რუკაზე ბრუნვა, არ გვინდა ხმაურის ატეხა, არ გვინდა თავის შეწუხება, ჩვენ ვართ რეალურად ღატაკი ქვეყანა. მე დამჭირდა ძალიან დიდი დრო, რომ სიტყვა ღატაკი ამომეგდო საქართველოს განსაზღვრებიდან. ყველა უცხოური გაზეთი საქართველოს განმარტავდა როგორც tiny corrupt, corruption-ridden country 5, 6, 7 წლის წინ. მაგრამ მთავრობა შეგნებულად აპირებდეს უკან ამის დაბრუნებას? აი, ეს არის პოლიტიკური პროცესის მოკლე დახასიათება.
რას იტყოდით ახლანდელი პრეზიდენტისა და მმართველი გუნდის დაპირისპირებაზე?
მთავარი, რაც მოხდა ქვეყანაში: ქვეყანა საერთოდ გავიდა კონსტიტუციური სივრციდან. ამიტომ ფაქტია, რომ პრეზიდენტისა და პრემიერის დაპირისპირება არაფერს ნიშნავს, როცა არც ერთი მათგანი რეალურად არ მართავს ქვეყანას. მთლიანად კონსტიტუციური სისტემა არ ფუნქციონირებს, ეს არის უბრალოდ პალიატივი. როცა სინამდვილეში მთავარი რაღაც მოიშალა – ქვეყანა იმართება პოლიტიკური ოფშორიდან. ქვეყანაში ყველა გადაწყვეტილებას იღებს ერთი კაცი, რომელიც არაფერზე არ აგებს პასუხს. და ამ კაცმა, შესთავაზა საზოგადოებას ეს თამაშის წესები და საზოგადოებამ, სამწუხაროდ, მიიღო თამაშის ეს წესები.
ამიტომ ყველა არჩევანს აქვს თავისი ფასი და გაგრძელება, თავისი ღირებულება და გაგრძელება. უფრო სწორად, თავისი შედეგები და გაგრძელება. ყველა არჩევნების შედეგად საზოგადოება იხდის ფასს. საზოგადოება იხდის ფასს ამერიკაში, ნორვეგიაში და იხდის საქართველოშიც. საქართველოს პირობებში, ვინაიდან ქვეყანას ეგზისტენციალური საფრთხე აქვს, ამ ფასის გადახდამ შეიძლება გამოიწვიოს ქვეყნის ჩამოშლა.
ამ შემთხვევაში რთულია ლაპარაკი იმაზე, რომ ინსტიტუტებს შორის არსებობს დავა. პრაქტიკულად ხდება ინსტიტუტების ნიველირება. ეს დავა კი არ არის, არამედ ინსტიტუტები არ არის ის, რაც უნდა იყოს.
თქვენ წინააღმდეგ წარმოებულ სამართლებრივ საქმეებზე რას იტყოდით?
თავიდანვე ნათელი იყო, რომ ასე მოხდებოდა. საერთოდ ეჭვი არ მეპარებოდა და არ ეპარებოდა ეჭვი არავის, ვისაც ოდნავ მაინც შეფასების უნარი ჰქონდა. ვიღაცები ამბობდნენ, რომ ივანიშვილი ვერ გაბედავს, მაგრამ, რა თქმა უნდა, ის მოვიდა იმ მანდატით, იმ განწყობით, რომ მშვენივრად გაბედავდა. იმიტომ რომ მას აქვს სხვა ვალდებულებები. ანგარიშვალდებულება, რა თქმა უნდა, პუტინის წინაშე. მე არ ვამბობ, რომ ივანიშვილი ყველაფერს გააკეთებს, რაც რუსებს უნდათ, მაგრამ ის ყველაფერს გააკეთებს, რაც თვითონ უნდა. მაგრამ ამ შემთხვევაში რუსებისა და მისი ინტერესები იმდენად ემთხვეოდა ერთმანეთს და იმდენად დიდი ზურგი იყო რუსების, რომ, რა თქმა უნდა, ის ამას გააკეთებდა.
მისი ფორმალური გადადგომის მოტივაცია იყო ორი. უფრო სწორად, სამი: ერთი, რომ ჩაეტარებინა რეპრესიები და ამაზე პასუხი არ ეგო. არაერთხელ თვითონაც თქვა – ჩემგან რა უნდა დასავლეთს, მე ხომ ფორმალურად არა ვარ თანამდებობის პირი. მეორე მისია, მოტივაცია იყო, რომ ფული ეკეთებინა. ის, რომ უჩა მამაცაშვილი, მისი დეიდაშვილი, ახლა ყველა დიდ საწარმოშია და ყველა გადაზიდვის ყველა თემას აზის, ზუსტად ისე, როგორც ნუგზარ შევარდნაძე, ოღონდ უფრო მეტადაც. აი, ერთად რომ ავიღოთ ნუგზარ შევარდნაძე, კახა თარგამაძე, ქუთათელაძე და ჩხარტიშვილი, ყველაფერი ერთად, რასაც ისინი აკეთებდნენ და, ახლა ამას აკეთებს თითქმის მთლიანად უჩა. ეს არის მეორე მოტივაცია. ფორმალურად ივანიშვილი არ არის თანამდებობის პირი და ახლა მისი ნათესავი თუ რამეს აკეთებს, ვერ მოედავები. და მესამე: საერთოდ უნდოდა პასუხისმგებლობების თავიდან არიდება. მათ შორის – თავისი დაპირებების.
მას უნდოდა რეპრესიების ჩატარება და მას არ უნდოდა ამაზე ფორმალურად პასუხისმგებლობა აეღო. მისი მილიარდები არის დასავლეთში და თუ ის ფორმალურად პასუხისმგებელი იქნება, ძალიან ადვილი იქნებოდა მასთან ამაზე მოდავება.
როგორ წარმოგიდგენიათ თქვენი აქტიური პოლიტიკური მოღვაწეობა იმ პირობებში, როცა ქვეყანაში ვერ ჩამოდიხართ?
მინდა ვთქვა, რომ ის ხალხი, რომელიც ამბობს, რომ ხელისუფლებას 2016 წელს შევცვლით, თავს იწყნარებს და თავს ისულელებს.
ივანიშვილმა უკვე გააუქმა პოლიტიკური სისტემა, მაშინ როცა ჩემზე აღძრა სისხლის სამართლის საქმე. იმიტომ რომ მან ამით შესაძლო ძირითადი კონკურენტი პოლიტიკურ ბრძოლაში არ მოიწვია. ჩვენ სრულიად საწინააღმდეგოდ ვმოქმედებდით. იმ პირობებში, როცა მან ავტომატურად პრაქტიკულად ჩამოირთვა საქართველოს მოქალაქეობა, იმიტომ რომ გამოაცხადა, რომ მიიღო სხვა ქვეყნის მოქალაქეობა, ჩვენ შევცვალეთ კონსტიტუცია და ვაიძულეთ ის, მიეღო მონაწილეობა საარჩევნო კამპანიაში, რომ არ დამჯდარიყო წამებულის მანტიაში: რომ აი, მე არ მაძლევენ საშუალებას. კონსტიტუცია შევცვალეთ ამისთვის! ის აკეთებს ამის საწინააღმდეგოს.
მეორე, რაც მეუბნება, რომ ის არ აპირებს არანაირ არჩევნებს, რომ არჩევნები იქნება მხოლოდ ფორმალური, არის ის, რაც მოხდა ბოლო არჩევნებზე, განსაკუთრებით – ქვემო ქართლში. ქვემო ქართლში, სადაც ისინი იყვნენ ღია წაგების საფრთხის ქვეშ, პრაქტიკულად მოხდა სრული გაყალბება. სრულიად ურცხვი, ისეთი, როგორსაც შევარდნაძეც არ აკეთებდა. მაგრამ, საბედნიეროდ, საქართველო არის პატარა ქვეყანა, ახალი ტექნოლოგიები იძლევა საშუალებას სხვანაირი ტიპის ორგანიზების.
მე ბოლო ერთი კვირის განმავლობაში შევხვდი 500-მდე ახალგაზრდას საქართველოდან, სხვადასხვა ქვეყანაში, საქართველოსთან ახლოს თუ შორს. გადაადგილების საშუალება ბევრია, საბედნიეროდ, მე არანაირი შეზღუდვა არა მაქვს. არა მხოლოდ შეზღუდვა არ მაქვს, არამედ მყავს ბევრი მეგობარი ძალიან ბევრ ქვეყანაში და ისინი ამ შეხვედრებში მეხმარებიან, რათა ეს ხალხი ჩამოვიყვანო და ველაპარაკო. ვლაპარაკობ კერძო პირებზე და ეს ყველაფერი, რა თქმა უნდა, დაკავშირებულია ფინანსებთან, გადაადგილებასთან, ლოჯისტიკასთან და მყავს ბევრი, როგორც აღმოჩნდა, ბევრი საქართველოს გულშემატკივარი, რომლებსაც უნდათ, რომ ეს ასე მოხდეს.
ამას გარდა, მე ფეისბუკზე მყავს 400 000 ადამიანი, ვინც რეგულარულად ჩემს ფეისბუკს სტუმრობს. კითხვადობა ყოველ კვირას ადის მილიონ ადამიანამდე. ეს არის ძალიან ბევრი. ერთჯერადი უნიკალური იუზერები, როგორც წესი, კვირაში არის 300-400 ათასი. მათი აბსოლუტური უმეტესობა, ბუნებრივია, ქართველები არიან. ამიტომ მე ვარ ამ ხალხთან აქტიურ კონტაქტში.
ამას წინათ რომ გამოქვეყნდა ჩემი პლატფორმა- პროექტი, ძალიან ბევრმა დაალაიქა. ასე რომ, ეს ურთიერთობები ბევრად ადვილია დღეს, ვიდრე მათ წარმოუდგენიათ. პატარა ქვეყანაში იზოლირება, პოლიტიკური პროცესების ჩაკეტვა არის შეუძლებელი. ივანიშვილი იღებს რუსეთის კალკს, მაგრამ რუსეთის კალკი საქართველოში, რომელმაც უკვე გაუგო გემო დემოკრატიასაც და დემოკრატიულ წარმატებასაც, ნამდვილად არ იმუშავებს.
ახსენეთ “ერთიანი პლატფორმა ახალი დღისთვის”. ის თქვენი მომზადებულია მხოლოდ თუ ნაციონალურ მოძრაობასთან ერთად გააკეთეთ?
არა, ეს არის ჩემი მომზადებული. თუმცა მანამდე მე მქონდა ბევრი შეხვედრა, მათ შორის – ნაციონალური მოძრაობის აქტივთან. მათ შორის სხვადასხვა არასამთავრობო ორგანიზაციასა და ახალგაზრდულ ჯგუფთან.
თუმცა, რა თქმა უნდა, პლატფორმაში ადგილი უკავია ნაციონალურ მოძრაობას. მაგრამ მე ამას არ განვიხილავ, როგორც პარტიულ დოკუმენტს. ახლა საერთოდ იმ სისტემურ სიტუაციაში, როცა კლასიკური არჩევნები აღარ ჩატარდება და როცა კლასიკური ბრძოლა აღარ იქნება, პარტია თავისთავად ვერ იქნება ცალკე მდგომი სუბიექტი. ეს ნათელია. უნდა იყოს ბევრი ჯგუფის გაერთიანება, ბევრი იდეის გაერთიანება- შეჯერება, რაც გამოიწვევს იმას, რომ რაღაცა შეიცვლება უკეთესობისკენ. რაღაც კი არა, აუცილებლად შემოვაბრუნებთ სიტუაციას უკეთესობისკენ.
პოლიტიკური შეცდომები ერთია და მათზე პოლიტიკური ძალა არჩევნების შედეგით აგებს პასუხს. მაგრამ მე მაინტერესებს, თქვენი აზრით, რამ გამოიწვია ქართული საზოგადოების ერთი ნაწილის აგრესია ნაციონალური მოძრაობის მიმართ და პირადად თქვენ მიმართ?
მე მინდა ვთქვა, რომ საქართველოში მოხდა კულტურული რევოლუცია. მთლიანად შეიცვალა პოლიტიკური და მეტწილად მენტალური კულტურა. ეს არის ბევრად უფრო დიდი პროცესი, ვიდრე ხალხს წარმოუდგენია. კონკრეტულ პოლიტიკურ პროცესებს, ფაქტებს, მოვლენებს, დანაშაულებს ასახელებენ. მე ბევრად უფრო ფართოდ შევხედავდი ამას ყველაფერს. რომ ნახოთ საქართველო 9-10 წლის წინანდელი, საქართველო იყო საერთოდ სხვა ქვეყანა, სხვა ფერები იყო ქვეყანაში, ნამდვილად, მუქი. აღარ ვლაპარაკობ, რომ იყო სიბნელე და სიცივე. უბრალოდ, მარტივად, ხალხი იყო სხვანაირი. ბოდილენგვიჯი იყო სხვანაირი, გამოხედვა იყო სხვანაირი. ეს შეგვიძლია კადრებში ვნახოთ. ახლა ბევრს ვუყურებ კადრებს, წიგნს ვწერ და ამიტომ ვუყურებ ძველ ქრონიკებს. აი, როგორც ძველ საბჭოთა კადრებს რომ უყურებ და გიკვირს, რომ ეს რა სხვა ხალხი იყო, 2003 წლის საქართველო იყო რეალურად ბევრწილად, მეტწილად, მენტალურად, საქციელით, ქმედებებით სხვა საზოგადოება. აი, ეს ამოტრიალდა 9 წელიწადში. უმეტეს პოსტსაბჭოთა სივრცეში დარჩა კიდევ ის საზოგადოება, ესე იგი საქართველო გადახტა ერთი საფეხურით. შეიქმნა მთლიანად ახალი ურთიერთობები, და ამას არ შეიძლება არ გამოეწვია კულტურული შოკი. ეს იგივე რაღაცაა, როგორც ახალ ტრანსპლანტაციას არ იღებს ორგანიზმი, და მუდმივად უარყოფს, ზუსტად ასევე ბევრი ეს ცვლილება ავტომატურად იწვევს უარყოფას. ამიტომ თავიდან ამ უარყოფას არ ჰქონდა კონკრეტული შინაარსი: გახსოვთ ჯღანას აქცია, მაგალითად, მოჭიდავეების. ძალიან ბევრი გამოვიდა ჯღანას მხარდასაჭერად. მე ეს საერთოდ არ მესმოდა – რატომ უნდა მოგწონდეს ჯღანა. მე დარწმუნებული ვარ, იმ ხალხს საერთოდ არ აინტერესებდა, ვინ იყო ჯღანა. ისინი გაუცნობიერებლად თუ გაცნობიერებულად გამოხატავდნენ პროტესტს, ნებისმიერი საბაბით. შემდეგ იყო ლოზუნგები: “დაგვიბრუნეთ ღირსება”. ბუნებრივია, ძალიან ზოგადი ლოზუნგი იყო.
მერე, რა თქმა უნდა, გაჩნდა კონკრეტული თემები, გირგვლიანი, სხვა თემები. და უკვე გაჩნდა მიზეზები და საბაბებიც. საბოლოო ჯამში, რა თქმა უნდა, ციხის სკანდალი იყო თავიდან ბოლომდე საბაბი და, მაგალითად, რაფალიანცი იყო უბინძურესი შექმნილი საბაბი, უკვე კლასიკური სპეცოპერაცია! ეს საბაბები თავისთავად ვერ იმუშავებდა, საზოგადოებას რომ არ ჰქონოდა მოთხოვნა უარყოფის.
მაგრამ ეს იყო ნამდვილად სოციოლოგიურ-კულტურული ფენომენი. ამიტომ ზედმეტად ჩხრეკას მიზეზებში მე არ ვუჭერ მხარს. რა თქმა უნდა, გაკვეთილები ვისწავლეთ საკმარისზე მეტი. და, რა თქმა უნდა, ბევრი რაღაცა სხვანაირად შეიძლებოდა გაკეთებულიყო, მაგრამ ერთი რამე არის ცხადი: როდესაც ხდება სწრაფი ტრანსფორმაცია, ხდება ასევე მკვეთრი უარყოფა.
როგორ უნდა რეაგირებდეს საქართველოს ხელისუფლება რუსეთის აგრესიის ახალ ტალღაზე? ახალი მავთულხლართები, აფხაზეთთან ხელშეკრულების პროექტი…
ეს არის ის, რაც გარდაუვალი იყო. ეს არის პროვინციალიზმი, რასაც ივანიშვილი ასახიერებს. მათ ჰგონიათ, რომ ისინი არიან მსოფლიოს ჭიპი. და ჰგონიათ რომ ყველა, ყველა, ყველა გაფაციცებით უსმენს, რაზეც ისინი საუბრობენ. სიტყვაზე, ვინმე სესიაშვილს, ალბათ ჰგონია, რომ საღამოს რას იტყვის ტელევიზორში, ამაზე მეორე დილას მოახსენებენ პუტინს და პუტინი ამას ან მოიწონებს ან დაიწუნებს. და სინამდვილე არის ის, რომ პუტინს საერთოდ ფეხებზეც ჰკიდია, ვინ არის სესიაშვილი. და მათ შორის – ვინ არის ივანიშვილი. მისთვის ეს სულ ერთია. მას აქვს თავისი გეგმა, რომელსაც ის მიჰყვება. მისი გეგმა არის ძალიან კონკრეტული. ის კაცი ამას არ მალავს: საბჭოთა კავშირის აღდგენა რაღაც ახალი ფორმით – ეს არის ევრაზიული კავშირი, ტერიტორიების მიერთება რუსეთისათვის პირდაპირ. იმიტომ რომ მას უნდა ორი რაღაც გააკეთოს: იყოს პირველი რუსი მმართველი სტალინის შემდეგ, ვინც გააფართოვა ტერიტორიები, მოიერთა ახალი ტერიტორია. და მეორე: მას უნდა, რომ იმპერიული სივრცე რუსეთის გარშემო ისევ შეიქმნას სხვა ფორმით, ერთი მხრივ – სუფთა რუსული ტერიტორია და მეორე მხრივ – ევრაზიული კავშირი. ამ გეგმას ის მიჰყვება. ახლა შენ აქედან გამომდინარე უნდა ააწყო შენი სიტუაცია იმაზე, როგორ შეიძლება მაქსიმალურად ეს გეგმა შეაფერხო და მაქსიმალურად ამის მსხვერპლი არ გახდე. ამისთვის არსებობს ორი გზა: ერთი – შენი სახელმწიფოებრივი ინსტიტუტები გააძლიერო, მაქსიმალურად მომართო შენი სახელმწიფო, გააძლიერო პატრიოტული სულისკვეთება და აჩვენო, რომ რუსეთს დაუჯდება ეს ძალიან დიდი ფასი, და მეორე – გყავდეს ძლიერი მოკავშირეები.
როგორ უნდა შეიცვალოს ის ხელისუფლება საქართველოში, რომელიც თქვენ არ მოგწონთ? არჩევნების გზით? თუ უშვებთ, რომ კიევის მაიდნის სცენარი შეიძლება განმეორდეს?
მინდა ვთქვა, რომ მაიდნის სცენარი გამოიწვია არა რაღაც ჯგუფმა უკრაინაში, არამედ გამოიწვია თვითონ იანუკოვიჩმა. მან პრაქტიკულად ყველაფერი გააკეთა, რომ ეს ასე მომხდარიყო. თავისი უტიფრობით, გაუტანლობით, მუდმივი თავზეხელაღებულობით ოპონენტების მიმართ. უკრაინაში თავიდან არ იყო განწყობა და ენერგია ახალი რევოლუციისთვის. მაგრამ იმ მდგომარეობამდე მიიყვანეს სიტუაცია, რომლის იქით უკვე შეუძლებელიც იყო გაჩერება. ამიტომ ეს ყველაფერი არჩევანია ივანიშვილის, ის აკეთებს ამ არჩევანს. ჩვენი არჩევანი ეს ვერ იქნება ვერც ერთ შემთხვევაში. ერთი რამ ცხადია: ივანიშვილმა გადაწყვიტა, რომ მან ქვეყანა დაიპრივატა, გეგონება მემკვიდრეობაში ერგო და მიაჩნია, რომ ეს ერთ-ერთი მისი აქტივია, როგორც სააფთიაქო ქსელი ჰქონდა, ან რაღაცა გაზპრომის აქცია აქვს. საქართველოც არის მისი ყველაზე ღირებული აქტივი. უხარია ალბათ, რომ ასეთი აქტივი გააჩნია. მაგრამ ახლა საქართველო არ შეიძლება არავის აქტივი და საკუთრება იყოს ძალიან მარტივი მიზეზების გამო. ამიტომ, აქედან გამომდინარე, საზოგადოება მოახდენს რეორგანიზაციას და საზოგადოება გასცემს ამას პასუხს. ამაში საერთოდ ეჭვი არ მეპარება. დარწმუნებული ვარ, ჩვენი საზოგადოება არ არის სუიციდალური, მას აქვს ლტოლვა უკეთესი მომავლისკენ. მე ასე მიმაჩნია. მე ვადებზეც ოპტიმისტურად ვარ განწყობილი. ეს მოხდება ბევრად უფრო ჩქარა, ვიდრე მას წარმოუდგენია, იმიტომ რომ ძალიან სწრაფად მიდის მოვლენები
სწრაფად – ანუ როდის?
მე ვფიქრობ, რომ ეს არ არის წლების საკითხი, ეს არის თვეების საკითხი. როცა საზოგადოება ბოლომდე რეორგანიზდება და ივანიშვილს ხელისუფლების უზურპაციის მცდელობისთვის ამა თუ იმ ფორმით გასცემს შესაბამის პასუხს და მეორე – საქართველოს საერთაშორისო პოზიციებისა და საქართველოს სუვერენიტეტის ბოლომდე მოშლისთვის. ეს არის ორი სასიცოცხლო საფრთხე.
საქართველოში ჩნდება ჯგუფი ადამიანების, რომელიც კარგავს მთავარ რაღაცას. რომელსაც გაუჩნდა განცდა, რომ უწიგნური, დაულაგებელი ოლიგარქი ართმევს მომავალს. ეს ძალიან მწარე განცდაა. ეს არ არის უბრალოდ პოლიტიკური პროცესების წარმართვა-არწარმართვა. როცა გართმევენ მომავალს, გართმევენ ყველაფერს, რაც შეიძლება ძვირფასი იყოს შენთვის. იმ ადამიანს უკვე სულ სხვა ინსტინქტები უჩნდება, თვითგადარჩენისა და მოქმედებების სულ სხვა მოტივაცია უჩნდება.
იყო ბევრი ლაპარაკი ნაციონალური მოძრაობის განახლების საჭიროებაზე. თქვენი აზრით, ეს პროცესი მოხდა? თუ არ მოხდა, რატომ არ მოხდა. რა ვითარებაა ამასთან დაკავშირებით?
ეს პროცესი, ჯერ ერთი, ხდება. მაგრამ კიდევ ერთხელ ვიმეორებ, რომ კლასიკური ფორმით პოლიტიკური პარტიები ზოგადად, ამ ბრძოლაში ვერც ჩაებმებიან და ვერც მოიგებენ. იმიტომ რომ პროცესი გავიდა ჩვეულებრივი პოლიტიკური პროცესის, პოლიტიკურ-სამართლებრივი პროცესის ჩარჩოს იქით.
ასე მოხდა უკრაინაში, უკრაინამ ისწავლა ჩვენგან ვარდების რევოლუციის შემდეგ, მოახდინა თავისი ნარინჯისფერი რევოლუცია. ჩვენი ხალხი ძალიან სინქრონულად ვითარდებოდა, მაგრამ უკრაინაში უფრო სწრაფად წავიდა პროცესები და უკრაინაში, რომელიც უფრო წარუმატებელი იყო დასაწყისში, მოხდა მაიდანი. იმის გამო, რომ რეალურად იანუკოვიჩი ძალიან ჰგავდა, ძალიან ბევრი ქმედებებით, ივანიშვილს, ძალიან ჰგავდა. პიროვნულად ძალიან ჰგვანან ერთმანეთს, და ქმედებებით, ლაპარაკით, ორივესთან ბევრჯერ მქონია შეხვედრა და შემიძლია ეს დავადასტურო. სამი ადამიანი ჰგავს ყველაზე მეტად ერთმანეთს, ვინც მინახავს, მათგან: ივანიშვილი, იანუკოვიჩი და ასლან აბაშიძე. ამიტომ ეს ხალხი, ეს ერთი ტიპაჟის ხალხია. და უკრაინელები ძალიან გვგვანან ჩვენ. ბევრი არის მსგავსი პროცესი, ამიტომ შემთხვევითი არ არის, რომ ივანიშვილის მთელი ჯგუფი მუდმივად ლანძღავს მაიდანს და მუდმივად გვაშინებს მაიდნით. რეალურად ისინი, გაცნობიერებულად თუ გაუცნობიერებლად, დგებიან იანუკოვიჩის მხარეს. ეს ხალხი თვითონვე აკეთებს იდენტიფიცირებას იანუკოვიჩთან. მსოფლიოში არ მეგულება კიდევ ვის შეიძლება მოსწონდეს იდენტიფიცირება იანუკოვიჩთან. ამათ აშკარად მოსწონთ. გვარს არ ამბობენ, მაგრამ ყველაფერ დანარჩენს იძახიან, რომ ცუდია მაიდანი და მაიდნის მხარეს რაც არის, ყველაფერი. ვერანაირი საერთო ვერ მონახეს უკრაინის ახალ ხელმძღვანელობასთან. უკრაინის ხალხმა იცის, სამწუხაროდ, რომ საქართველოს მთავრობა ახლა მხარს არ უჭერს. აი, ამ ყველაფრის ფონზე არის მოვლენების ეს განვითარება. ეს არის დამღუპველი ქვეყნისთვის გეოპოლიტიკურად, იმიტომ რომ ჩვენ ახლა მუდმივად უნდა ვეძებდეთ მოკავშირეებს, განსაკუთრებით – ახლო სამეზობლოში.
მეორე – ამას აქვს კონკრეტული შედეგები ქვეყნის შიგნით პროცესებისთვის. ბევრი რაღაცა, კიდევ ერთხელ ვიმეორებ, პროცესები უკრაინასა და საქართველოში მიდის სინქრონულად, განსაკუთრებით როცა შენ თვითონ ყვირი, რომ მაიდანს არ დაუშვებ. მე მიმაჩნია, რომ ჩვენ უნდა გავაკეთოთ ყველაფერი იმისათვის, რომ საქართველოში არ იყოს ძალადობა. ეს არის ძალიან პრინციპული საკითხი. იმიტომ რომ ძალადობა საქართველოში გამოიწვევს ავტომატურად რუსეთისთვის ხელების გახსნას. ეს არის, ერთი მხრივ, დასუსტებული საქართველო და, მეორე მხრივ, ეს სისუსტე თუ გადაიზარდა ძალადობაში, ეს არის იდეალური ფონი რუსეთის ქმედებებისთვის.
მაგრამ საზოგადოება ყველანაირად უნდა იყოს მობილიზაციის პირობებში, რომ არც რუსეთს არ გავუხსნათ ხელები და არც ბოლომდე არ დავუშვათ ქვეყნის ჩამოშლა და ქვეყნის თვითგანადგურება. იმიტომ რომ ეს უკვე დაპაუზების მექანიზმი კი არ არის ჩართული, ახლა არის თვითგანადგურების მექანიზმი ჩართული. და ეს არის ორი სხვადასხვა თემა. ახლა მე ვიყავი ბრიუსელში და გუშინ სამიტი იყო ევროპის სახალხო პარტიის. პრაქტიკულად ევროპული ლიდერების 70% ესწრებოდა. დიდხანს ჰყვებოდნენ, რომ მილანში მრავალი საათი განიხილეს სიტუაცია რეგიონში პუტინთან, ოღონდ, როგორც მივხვდი, ერთხელ არ ახსენეს საქართველო. როგორც მივხვდი და შემდეგ რამდენიმეს ვკითხე და დამიდასტურეს, იყო ლაპარაკი უკრაინასა და მოლდოვაზე. ეს როგორ უნდა მოგვეხერხებინა საერთოდ რომ მომხდარიყო? შემდეგ კანცლერ მერკელს ვკითხე, ცალკე ველაპარაკე და ვკითხე აფხაზეთის სიტუაციაზე და მან თქვა, რომ ინფორმაციას საერთოდ არ ფლობდა ბოლო მოვლენებზე აფხაზეთში. ეს არის ევროპის მთავარი ლიდერი. ის, რაც ხდება აფხაზეთში, ეს არის სერიოზული გამოწვევა ევროპის წესრიგისთვის. მერკელის ბრალი ნამდვილად არ არის, რომ ის არ ფლობს ინფორმაციას. გაზეთებში ამაზე არ იწერება, იმიტომ რომ საქართველოს მთავრობა ყველაფერს აკეთებს, რომ საერთაშორისო გაშუქება საქართველოს თავზე განვითარებულ მოვლენებს არ ჰქონდეს და დიპლომატიური არხებით არ ატყობინებენ და აბა, საიდან უნდა მიიღოს ახლა? გულთმისანი ხომ არ არის?
განსაკუთრებით პატარა ქვეყნის პოლიტიკოსებს აქვთ კიდევ უფრო დიდი პასუხისმგებლობა, იმიტომ რომ ის ქვეყნები შეიძლება გაქრნენ, თუ მუდმივად არავის არ შეატყობინეს თავიანთი პრობლემების შესახებ.
საქართველოში დაბრუნებას როდის ფიქრობთ?
ხშირად ფეისბუკზე მწერენ, აი, დაბრუნდი, დაბრუნდი, დაბრუნდი… ათასობით წერილს ვიღებ კვირაში ამაზე, რო დაბრუნდი, დაბრუნდი, დაბრუნდი… ამაზე არის ერთი უნივერსალური პასუხი: როგორ?
იმიტომ რომ საქართველოში დაბრუნება ჩემთვის არ არის ვიღაც გაუნათლებელი, ძალიან უტიფარი, ჯაყოს მსგავსი არსების პირად დილეგში ჩაჯდომა, რომელიც თავს ჭრის, პირდაპირ ვთქვათ, საქართველოს. აი, ამ სიტუაციაში პუტინისა და მისი დამქაშის ოცნების ასრულება ჩემი ამოცანა ნამდვილად არ არის. მე, რა თქმა უნდა, მიყვარს, საქართველო. მით უმეტეს რომ ახალი პრობლემა წარმოიშვა: ახლა უკვე ჩემს ცოლ-შვილსაც მოუწია წამოსვლა. იმიტომ რომ სახლი წაართვეს და სკოლაში მის დაცვის თანამშრომლებსა და თანაშემწეს უწყობდნენ ნამდვილ ჯოჯოხეთს და ახლა ამ პირობებში იქ დარჩენა შეუძლებელი იყო. მაგრამ, რა თქმა უნდა, ძალიან მინდა ჩემს ქვეყანაში ყოფნა. მაგრამ იქ, სადაც ჩვენი ყოფილი მინისტრები და თბილისის ყოფილი მერი არიან, იმას ქვეყანაში ყოფნა არ ჰქვია. იმას ჰქვია ივანიშვილის დილეგში ჯდომა. და ამას მე ძალიან განვიცდი. იმიტომ რომ დიდი უსამართლობა ხდება მათ მიმართ. მაგრამ მე ნამდვილად არ ვაპირებ ამის გამეორებას. მით უმეტეს რომ ძალიან ბევრი კონკრეტული გეგმა მაქვს.
ეს არის ბრძოლა, სადაც არ შეიძლება უკან დახევა. ეს უნდა ვაკეთო თუ ვიჯდე იქ ივანიშვილის დილეგში? ძალიან მარტივი არჩევანია ჩემთვის და საღი აზრიც ძალიან სწორად აჩვენებს ყველაფერს.
საქართველოს დღევანდელ მთავრობას არ უნდა ჩემი იქ ჩასვლა, იმიტომ რომ ძალიან ეშინია ჩემი. ესაა ზოგადად კომპლექსიანი, მშიშარა ხალხის დაჯგუფება, რომელსაც ძალიან ეშინია.
როცა გამოვჩნდი სარფში, მობილიზებული იყო მთელი პოლიცია. მთავრობა გაჩერდა რამდენიმე დღის განმავლობაში და მინისტრებსა და მინისტრის მოადგილეებს ეუბნებოდნენ: მოიცა, გადაიაროს ამ მოვლენებმა და მერე მივხედოთ საქმესო. არადა, ყოველგვარი დაცვის გარეშე გამოვცხადდი ჩემს რამდენიმე თანამოაზრესთან ერთად. მეტი არაფერი არ მიქნია.
საკმარისია, საქართველოს გვერდზე რომელიმე ქვეყანაში შემთხვევით გავიარო, და ეს ხშირად ხდება, მომენტალურად ხდება მობილიზაცია პოლიციის რეიდების. იქ სუსის თანამშრომლებს გზავნიან მივლინებით, პროკურატურის დელეგაცია ჩამოირბენს ხოლმე ეგრევე იმ ქვეყანაში. ღარიბაშვილი იწყებს რეკვას იმ ქვეყნის ლიდერებთან, ეს უკვე სასაცილოდაც აღარავის ყოფნის. თან ერთხელ ხომ უნდა მიხვდნენ, რომ არავისაც არ აინტერესებს მათი აზრი და არავინ არც ჩემს შეკავებას აპირებს, ან გაჩერებას, ან გადაცემას მით უმეტეს. იმას ხომ ვერ ეტყვიან ივანიშვილს, რომ ეს შეუძლებელია? ის ნერვიულობს და ესენიც ჯიუტად აწვებიან ერთსა და იმავე პროცედურას. ეს არის ძალიან მყიფე ხალხი. ესენი დიდხანს, რა თქმა უნდა, ვერ გასტანენ, მაგრამ ჩემი ამოცანა მარტო ის კი არ არის, რომ ესენი მოშორდნენ და საქართველო ერთხელ და სამუდამოდ აიცრას ასეთი ტიპის დაპირებებზე და ასეთი ტიპის რეჟიმზე, არამედ ეს მოხდეს უმტკივნეულოდ და რუსეთს არ გავუხსნათ ხელები.
ივანიშვილი დაემხობა. მაგრამ მისი დამხობა არ არის ჩვენი თვითმიზანი. ჩვენი მიზანია, რომ ეს პროცესი, რაც არის გარდაუვალი, მოხდეს, ისე რომ არ მოხდეს რუსეთის ხელის გაშლა და საქართველოს სუვერენიტეტის მოთხრა. ან საქართველოში ისეთი ძალადობა, როგორიც მოხდა უკრაინაში. ეს არის ამოცანები დღეს. და არა თავისთავად ის, რომ ასეთი ტიპაჟები დიდხანს ვერ გაძლებენ, თუნდაც იმ ქვეყანაში, სადაც ბევრი სხვა პრობლემაა. განვითარებულ ქვეყანაში ესენი ვერც მოვიდოდნენ, მაგრამ ჩვენი პრობლემებიდან გამომდინარე, მოვიდნენ.
გიფიქრიათ, რომ ახალი პოლიტიკური პარტია შეგექმნათ?
მე არ მგონია, რომ ახლა რამე ახალი პოლიტიკური პარტიის შექმნა საერთოდ რამეს გადაწყვეტს. უფრო მეტიც, ივანიშვილი შეეცდება, რომ შექმნას ახალი ოპოზიციური ჯგუფები, იმიტომ რომ ერთადერთი მისი მმართველობის გაგრძელება შესაძლებელია ოპოზიციის გაყოფის პირობებში. დღეს ოპოზიცია არის ერთიანი საქართველოში, ამიტომ ყოველგვარი მოძრაობა რაღაც პარტიების, ჯგუფების შექმნის, ეს არის ივანიშვილის თამაში თავიდან ბოლომდე. მე ამ თამაშს არ ვითამაშებ. მე უბრალოდ მიმაჩნია, მხოლოდ პარტია ვერ გადაწყვეტს საქმეს, მაგრამ ახალი პარტიების შექმნა ეს პირდაპირ ივანიშვილის თამაშის თამაშია. საერთოდ ეს არ იწვევს არანაირ ეჭვს.
სად მოიაზრებთ თავს საქართველოში დაბრუნების შემდეგ, პოლიტიკური სტრუქტურის რომელ ნაწილში?
მე მიმაჩნია, რომ საქართველოში ვერასოდეს ვერ იქნება ერთპიროვნული მმართველობა. განსაკუთრებით იმ გამოცდილების შემდეგ, რაც ბოლოს მივიღეთ. თან ახალი ლიდერები ჩნდებიან, ახალი ჯგუფები იზრდება, ახალი ჯგუფები გამოდის არენაზე. ეს ხალხი არ არის შეჩვეული ვინმეს მითითებებს. ისინი ჯერ უმცირესობაში არიან, მაგრამ ისინი არიან ძალიან აქტიურები, თვითონ იღებენ გადაწყვეტილებას და არავის მითითებას არ ელოდებიან და არც მიიღებენ. აქედან გამომდინარე, ეს იქნება სულ სხვანაირი სტრუქტურა, ჩემი აზრით, ბევრად უფრო ჰორიზონტალური.
ყველგან, სადაც საქმე კეთდება, მე იქ მიყვარს ყოფნა. და ჩვენ გვაქვს კონკრეტული საქმეები. ძალიან ბევრი ჩვენი პროექტი გაჩერებულია. ჩამოინგრა ზოგიერთი, მაგრამ ზოგიერთი აღდგენადია. და კიდევ ახალი ბევრი რაღაც შეიძლება გაკეთდეს. მე მიმაჩნია, რომ მთავარი ჩვენი აქცენტი უნდა იყოს განათლებაზე. განათლება არის ახლა მთავარი, რაზეც ჩვენ უნდა გადავიტანოთ აქცენტი. მინდა მოვახდინო მთლიანად საზოგადოების რესურსების გენერირება და ამ რესურსების დიდი ნაწილი გადავანაწილო განათლებაზე, გახსნილობაზე. ეს მოგვცემს საშუალებას, რომ ვმართოთ საქართველო ახლებურად. და მეორე: ჭკუა ვისწავლეთ, რომ ყველაფერი უნდა გაკეთდეს მხოლოდ რაც არის კარგი საქართველოსთვის.
საქართველოში ამ მთავრობის პირობებში გაჩნდა ისევ მუსლიმური ფაქტორი, ეს ნიშნავს იმას, რომ საქართველოში ახლა გაჩნდა ისევ რელიგიური კონფლიქტის საფრთხე მუსლიმებსა და ქრისტიანებს შორის. პირველად გაჩნდა, სხვათა შორის, საუკუნეების განმავლობაში. ერთი მხრივ, რუსეთი და მეორე მხრივ, აი, ეს საფრთხე. ორ ცეცხლს შუა ვართ ჩავარდნილი. ამიტომ, ამ სიტუაციაში, ყველას რაც შეგვიძლია, ყველამ უნდა ყველაფერი გავაკეთოთ, რომ ამ სიტუაციიდან გამოვიდეთ. ასე რომ, ამისთვის ვამბობ, რომ, ჩემი აზრით, ახლა საჭიროა ბევრი ახალი ხალხის მოძიება, ახალი ხალხით გაჯერება სახელმწიფო აპარატის. მე ვხედავ ჩემს როლს, კიდევ ერთხელ ვამბობ, განსაკუთრებით განათლების ნაწილში და სამოქალაქო თანხმობის ნაწილში. მე ნამდვილად არა მაქვს თანამდებობის ამბიცია თავისთავად, იმიტომ რომ, კიდევ ერთხელ ვიმეორებ, საქართველოში თანამდებობებით აღარ იქნება განსაზღვრა. ჩვენ შევდივართ ძალიან საინტერესო, ძალიან სახიფათო და ძალიან დიდი წინააღმდეგობებით აღსავსე ეპოქაში. შესული ვართ უკვე, სადაც ფორმალური თანამდებობა არ იქნება გადამწყვეტი. რა თქმა უნდა, ისეთსაც ვერავინ ვერ გამართავს ვერასოდეს, რომ სადღაც იჯდეს და იქიდან მართოს, როგორც ივანიშვილი. ამას საზოგადოება არ მიიღებს. ყველამ უნდა ავიღოთ ჩვენი წილი პასუხისმგებლობა. მაგრამ ეს უნდა იყოს პასუხისმგებლობა, რომელიც გადანაწილდება ბევრ ადამიანზე. არასოდეს აღარ იქნება ერთი ადამიანის ხელში.
თუ ნაციონალურმა მოძრაობამ ამა თუ იმ ფორმით არჩევნები მოიგო და, ვთქვათ, მინისტრთა კაბინეტის დაკომპლექტებაზე მიდგა საქმე. თქვენ პარტიის თავმჯდომარე ხართ და უთქვენოდ ალბათ ეს პროცესი არ ჩაივლის. აი, იმ კაბინეტში, ახალაიას, მერაბიშვილისა და ადეიშვილის ადგილი თუ იქნება?
კიდევ ერთხელ ვიმეორებ: საუბარი არის სხვა რაღაცაზე. საერთოდ ახალი ხალხი გაჩნდება მთლიანობაში. ჩემი აზრით, აბსოლუტური უმეტესობა იქნება ისეთი ხალხი ახალ მთავრობაში, რომელსაც შეიძლება ახლა ძალიან ცოტა ვინმე იცნობდეს საზოგადოებიდან. ეს ასე იქნება საქართველოში.
აი, ახლა მქონდა მე შეხვედრები კიდევ ერთხელ ბოლო დღეების განმავლობაში ძალიან ბევრ საინტერესო ახალგაზრდასთან, ახალგაზრდა არის 25 წლიდან 35-40 წლამდე… ახალ ხალხთან, იმდენად საინტერესო ხალხია, იმდენად… მე თავი ვიგრძენი, როგორც ნაციონალური მოძრაობის სულ დასაწყისში, როცა სრული აზრობრივი თანხმობა იყო და არაფერი სხვა არ იყო მოწებებული და არაფერი სხვა ნეგატიური მუხტი არ იყო დაგროვილი.
საერთოდ ეს კითხვა, რომ ვაიმე, ვიღაცა აბრუნებს მმართველობაში, სიტყვაზე, ადეიშვილს, ეს არის აბსურდი, ეს არ მოხდება! და ეს თავისთავად არ მოხდება იმიტომ კი არა, რომ მე გადავწყვეტ ან მე არ გადავწყვეტ, მე ვფიქრობ, რომ ბუნებრივად მოხდება ახალი ხალხის გამოსვლა არენაზე. ხდება უკვე. ეს ხალხი იქნება, იმიტომ რომ ცვლილება არ მოხდება ჩვეულებრივი კონვენციური გზით, არ მოხდება. ივანიშვილი არ დაუშვებს ჩვეულებრივი, კლასიკური, დემოკრატიული არჩევნების ჩატარებას, ეს გამორიცხულია. ამიტომ კლასიკური გადასვლაც ვერ მოხდება. და როცა ხდება სიტუაციის გადასვლა უფრო რადიკალურ ასპექტში, რასაც ივანიშვილი გააკეთებს, ეს სიტუაცია ბუნებრივად წარმოშობს ახალ ლიდერებს. და ეს, როგორც წესი, იქნებიან ის ლიდერები, რომლებიც არ არიან დამძიმებული წარსულის ბიუროკრატიული წნეხით, არ არიან დამძიმებული თავიანთი წარსულის რაღაც ისტორიებით, წარსულის ნეგატივით თუნდაც ან უბრალოდ წარსული დაღლილობით, იმიტომ რომ ყველა ადამიანს აქვს თავისი დაღლილობის რესურსი…
თქვენც გაქვთ ეს დაღლილობის რესურსი?
ალბათ არა, იმიტომ რომ ახლა ვარ გადატვირთვის რეჟიმში. ახალ პროგრამას ვტვირთავ ჩემში. მაგრამ ალბათ მეც მაქვს და ყველას აქვს, ბუნებრივად გროვდება ეს. უბრალოდ, ჩემი დრაივი არის, რომ გვქონდა მომავლის პროექტები, რომლებიც აუცილებლად უნდა გაკეთებულიყო. და რომლებიც, რომ არ კეთდება, თავისთავად მაძლევს ენერგიას. კიდევ ერთხელ ვიმეორებ: ეს არის განათლება, ეს არის სრულიად სხვა ეკონომიკური მოდელის აგება, ეს არის ბევრად უფრო თანხმობაზე დამყარებული საზოგადოება. და ეს არის ის დიდი პროექტები, რომლებიც მქონდა საქართველოში. მე მაქვს საქართველოში გრანდიოზული გეგმები!
კერძოდ?
საქართველო უნდა იყოს მნიშვნელოვანი, მსოფლიოს ერთ-ერთი ცენტრი. და არავითარ შემთხვევაში სოფელი და რეგიონალური ნაკლებმნიშვნელოვანი პროგრამა, როგორც ისინი ამბობენ. ამიტომ ჩვენ ერთხელ უკვე გავანათეთ საქართველო, შემდეგი ეტაპი უნდა იყოს – ჩვენ უნდა გავაბრწყინოთ საქართველო. ასე რომ, მე მინდა, რომ ჩვენი ქვეყანა ბრწყინავდეს.
ხვალ რომ არჩევნები იყოს, რას ეტყოდით საზოგადოებას?
რაც წინა, 2012 წლის, არჩევნების წინ ვუთხარი: რომ უნდა მივიღოთ გადაწყვეტილება საღი აზრით, ცივი გონებით, და არ უნდა ავყვეთ იმ წუთის ემოციებს. მაშინ საზოგადოებამ ბევრი ფაქტორის გამო სხვანაირად გადაწყვიტა. საზოგადება უნდა ამოვიდეს თავისი რაციონალური მსჯელობიდან. თუ რაციონალურად მსჯელობს საზოგადოება, ყოველთვის სწორ გადაწყვეტილებას იღებს.
